ଏହି ଲାଇବ୍ରେରୀରେ ଜୀବିତ ରଖାଯାଇଛି ୬୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ମାରାତ୍ମକ ଓ ଜୀବନନାଶକ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ, ଜାଣନ୍ତୁ କାହିଁକି..
ଲଣ୍ଡନରେ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଏବଂ ଅନନ୍ୟ ଲାଇବ୍ରେରୀ ରହିଛି ଯେଉଁଠାରେ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ମାନଙ୍କୁ ସଂଗ୍ରହ କରି ରଖାଯାଇଛି । ନ୍ୟାସନାଲ କଲେକ୍ସନ୍ ଅଫ୍ ଟାଇପ୍ କଲଚର୍ସ ନାମକ ଏହି ଲାଇବ୍ରେରୀରେ 6000 ରୁ ଅଧିକ ଜୀବାଣୁମାନଙ୍କ ଉପରେ କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରାଯାଉଛି ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛିର ଚିକିତ୍ସା ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଆଉ କିଛି ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ମାନଙ୍କର ଚିକିତ୍ସା ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିନାହିଁ । ଅର୍ଥାତ୍ ଟିକିଏ ଅସାବଧାନତା ଏଠାରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ବୈଜ୍ଞାନିକ ମାନଙ୍କର ଜୀବନ ବି ନେଇପାରେ । ଅନେକ ଥର ଏହି ଲାଇବ୍ରେରୀରୁ ଜୀବନ୍ତ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆଙ୍କୁ ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ ପଠାଯାଏ । ଏହି ସମୟରେ କଡା ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ ମଧ୍ୟ ରହିଥାଏ ।
କିପରି ହେଲା ଆରମ୍ଭ ?
1915 ମସିହାରେ ଫ୍ରାନ୍ସର ଷ୍ଟେସନାରୀ ହସ୍ପିଟାଲକୁ ଏକ ଟେଲିଗ୍ରାମ ଆସିଥିଲା । ଏଥିରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା ଯେ ବ୍ରିଟିଶ ସୈନିକମାନଙ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟବସ୍ଥା ଧୀରେ ଧୀରେ ଖରାପ ହେବାରେ ଲାଗିଛି । ତେବେ ଏଠାରେ କହିରଖିବୁ ଯେ ସେତେବେଳକୁ ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ ହୋଇସାରିଥିଲା ଏବଂ ସୈନ୍ୟ ମାନେ ଖାଲରେ ଖରାପ ଅବସ୍ଥାରେ ଅନେକ ଦିନ ବିତାଇବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ । ଯାଞ୍ଚ ପରେ ସୈନିକ ମାନଙ୍କ ଅବସ୍ଥା ପାଇଁ ଡାକ୍ତରମାନେ ଏକ ଜୀବାଣୁ ଦାୟୀ ବୋଲି କହିଥିଲେ। ଏହି ଜୀବାଣୁର ନାମ ଥିଲା ଶିଗେଲା ଫ୍ଲେକ୍ସନେରୀ (Shigella flexneri) । ସେନା ଅଧିକାରୀ ତଥା ଜୀବାଣୁ ବିଶେଷଜ୍ଞ ୱିଲିୟମ୍ ବ୍ରୁଟନ୍-ଆଲକକ୍ (Lt. William Broughton-Alcock) ଏହାକୁ ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ । ଏହି ଜୀବାଣୁକୁ ଏକ ଗ୍ଲାସରେ ଏକ ବିଶେଷ ପ୍ରକାରର କାଠ ଅଗରଉଡ୍ (ଅଗରୁ) ସହିତ ରଖାଯାଇ ପାରାଫିନ୍ ମହମ ସହିତ ସିଲ୍ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହା ପ୍ରଥମ ସାମ୍ପୁଲ ଥିଲା ଆଉ ସେବେଠାରୁ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲାଇବ୍ରେରୀ ଯେଉଁଠାରେ 6000ରୁ ଅଧିକ ଜୀବନ୍ତ ଏବଂ ମାରାତ୍ମକ ଜୀବାଣୁ ସଂଗ୍ରହ କରି ରଖାଯାଇଛି ।
ଅଜ୍ଞା ହଁ, ବ୍ରିଟେନର National Collection of Type Cultures ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଏବଂ ଅନନ୍ୟ ଲାଇବ୍ରେରୀ । ଏଠାରେ ରଖାଯାଇଥିବା ଜୀବାଣୁ ଏତେ ମାରାତ୍ମକ ଯେ ସେମାନେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଲୋକକୁ ମଧ୍ୟ ଅସୁସ୍ଥ କରିପାରନ୍ତି ଏପରିକି ମୃତ୍ୟୁମୁଖରେ ବି ପକାଇ ପାରନ୍ତି । ଏଠାରେ ଜୀବାଣୁଙ୍କର ଜୀବନ୍ତ ଷ୍ଟ୍ରେନ ଖାଯାଇଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ଆପଣ ଭାବୁଥିବେ ଯେ ଷ୍ଟ୍ରେନ୍ କଣ ? ତାହେଲେ ଶୁଣନ୍ତୁ ଏହା ହେଉଛି ଏକ ପ୍ରଜାତିର ଜେନେଟିକ୍ ଗଠନ, ଯାହା RNA କିମ୍ବା DNA ଆକାରରେ ରହିଥାଏ । ଏହି 6000 ଜୀବାଣୁ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଫ୍ୟାମିଲି ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ପରସ୍ପରଠାରୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭିନ୍ନ । ଏହିପରି ସମୁଦାୟ 9000 ପ୍ରଜାତି ରହିଛି । ଯଦିଓ ଏଠାରେ କିଛି ଭାଇରସ ଏବଂ ଫଙ୍ଗଲ୍ ସାମ୍ପଲ ବି ଅଛି, କିନ୍ତୁ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଉପରେ ଏଠାରେ ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଥାଏ ।
ଏହି ଲାଇବ୍ରେରୀ ନିର୍ମାଣର ମଧ୍ୟ ଏକ ବିଶେଷ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଅଛି । ଦୁନିଆରେ ଯେତେଲୋକ ଭାଇରସର ଆକ୍ରମଣରେ ମରନ୍ତି ନାହିଁ ତାଠାରୁ ଅନେକ ଗୁଣା ଅଧିକ ଲୋକ ପ୍ରତିବର୍ଷ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆରୁ ହେଉଥିବା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ରୋଗରେ ପଡି ମରିଯାଆନ୍ତି । ଅନ୍ୟ ଏକ ସମସ୍ୟା ହେଉଛି ଶରୀର ଉପରେ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆମାନେ ଆକ୍ରମଣ କରିବା ପରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଦୁର୍ବଳ କରିବା ପାଇଁ ଯେଉଁ ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକ୍ ଦିଆଯାଏ । ଧୀରେ ଧୀରେ ତାହା ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ହ୍ରାସ କରିଥାଏ ଏବଂ ଔଷଧର ମାତ୍ରା ବଢି ବଢି ପ୍ରଭାବହିଁ ହୋଇଯାଈଥାଏ । ଏହାକୁ ଆଣ୍ଟିମାଇକ୍ରୋବାୟଲ୍ ରେଜିଷ୍ଟେନ୍ସ କୁହାଯାଏ । ତେବେ ଏହି ଅସୁବିଧାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଏହି ଲାଇବ୍ରେରୀ ତିଆରି କରାଯାଇଥିଲା । ଏଠାରେ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆର ଷ୍ଟ୍ରେନ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ସମସ୍ତ ତଥ୍ୟ ସଂଗୃହିତ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଯେତେବେଳେ ବିଶ୍ଵର କୌଣସି ବି ଦେଶରେ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କୁ ଏହା ବିଷୟରେ କୌଣସି ସୂଚନା ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇଥାଏ ସେମାନେ ଏଠାରୁ ପାଇପାରନ୍ତି ।
ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଶିଗେଲା ଫ୍ଲେକ୍ସନେରୀ, ଯାହାର ନମୁନା 1915 ମସିହାରେ ନିଆଯାଇଥିଲା ତାହା ଏବେବି ଆକ୍ଟିଭ ଅଛି । ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏହି ଜୀବାଣୁ ଦ୍ୱାରା ହେଉଥିବା ଡାଇରିଆ ହେତୁ 1,64,000 ପିଲା ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରନ୍ତି । ଯେତେବେଳେ ଏହି ଲାଇବ୍ରେରୀରେ ରଖାଯାଇଥିବା ଜିନୋମ ସିକ୍ୟୁଏନ୍ସ ପରିବାରକୁ ନୂତନ ଭାବେ ଆସିଥିବା ଜୀବାଣୁ ସହିତ ତୁଳନା କରାଯାଇଥିଲା । ସେତେବେଳେ ଦେଖାଗଲା ଯେ ଜୀବାଣୁର ଗଠନ ଧୀରେ ଧୀରେ ବଦଳୁଛି । ଏହା ଜାଣିବା ପରେ ସେହି ଅନୁଯାୟୀ ନୁଆ ଔଷଧ ତିଆରି କରାଯାଏ ନଚେତ ପୁରୁଣା ଔଷଧରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଏ ।
ଅନେକ ଥର ଲାଇବ୍ରେରୀରେ ଜୀବନ୍ତ ଜୀବାଣୁଙ୍କର ଷ୍ଟ୍ରେନ୍ ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ ପଠାଯାଏ । ଗୋଟିଏ ଦେଶରୁ ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ପରିବହନ ସମୟରେ ଜୀବାଣୁକୁ ଅତି ସତର୍କତାର ସହିତ ନେବାକୁ ପଡିଥାଏ ନଚେତ ଏହାଦ୍ୱାରା ସଂକ୍ରମଣ ହେବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଥା । ଏଥିପାଇଁ ଅଗରୁ ସହିତ ଏକ ଗ୍ଲାସରେ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ରଖି ଉପରୁ ଏକ ମୋଟା ପାରାଫିନ୍ ମହମ ସହିତ ସିଲ୍ କରାଯାଇଥାଏ । ଆଉ ତାପରେ ଏହାକୁ ଅନେକ ବାକ୍ସରେ ବନ୍ଦ କରାଯାଇ ବହୁତ ସୁରକ୍ଷା ସହିତ ପଠାଯାଇଥାଏ ।
ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଜୀବନ୍ତ ହେତୁ ସେଠାରେ ଅନେକ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ ମଧ୍ୟ ରହିଥାଏ ଯାହାକୁ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନଙ୍କୁ ମାନିବାକୁ ପଡିଥାଏ । ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ ଅଧିକାଂଶ ଜୀବାଣୁ ଏଠାରେ ବାୟୋସେଫଟି ଲେବୁଲ 2 ଏବଂ 3 ରେ ଅଛନ୍ତି । ଏହାର ଅର୍ଥ ସଂକ୍ରମଣରେ ରୋଗୀର ଅବସ୍ଥା ଗୁରୁତର ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କର ଚିକିତ୍ସା ସମ୍ଭବ । ବାୟୋସେଫଟି ଲେବୁଲ 4 ଯେଉଁଥିରେ କେବଳ ଚିକିତ୍ସା ନହୋଇ ପାରୁଥିବା ଜୀବାଣୁ ଆସିଥାନ୍ତି ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ଏଠାରେ କେବଳ ଭୁତାଣୁ ହିଁ ରଖାଯାଇଥାଏ ।
ପ୍ରତିବର୍ଷ ଲାଇବ୍ରେରୀରେ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ସାମ୍ପଲ ବଢିଥାଏ । ବର୍ଷକୁ ଏଠାରେ 50 ରୁ 200 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସାମ୍ପଲ ପହଂଚିଥାଏ । ଏଠାକୁ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରୁ ଜୀବାଣୁ ଆସିଥାଏ ଯେପରି କୌଣସି ବୈଜ୍ଞାନିକ ବୃଦ୍ଧ ହୋଇଗଲେ କିମ୍ବା କାମ କରିବାକୁ ସମସ୍ଥ ନହେଲେ ସେ ନିଜ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ଏଠାକୁ ଦେଇଦିଅନ୍ତି ଯାହାଦ୍ୱାରା ଏହା ଉପରେ କାମ ଜାରି ରହିପାରିବ । ତେବେ ନୂଆ ଆସିଥିବା ଜୀବାଣୁ ତୁରନ୍ତ ଲାଇବ୍ରେରୀରେ ରଖାଯାଏ ନାହିଁ ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହା ଜଣାପଡେନାହିଁ ଯେ ଏଥିରେ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ସଂକ୍ରମଣ ଅଛି କି ନାହିଁ ? ବାୟୋଲୋଜିକାଲ୍ ଟିସୁକୁ ରକ୍ଷା କରୁଥିବା ତତ୍ୱ କ୍ରିପ୍ରୋଟେକ୍ଟାଣ୍ଟରେ ରଖି 3 ରୁ 4 ଘଣ୍ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହାକୁ -28 ଡିଗ୍ରୀ ତାପମାତ୍ରାରେ ରଖାଯାଏ ଆଉ ତାପରେ ଏହାକୁ ଷ୍ଟୋର କରାଯାଇଥାଏ । ଯଦିଓ ସମସ୍ତ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ବଞ୍ଚିପାରନ୍ତି ନାହିଁ ଏବଂ ଅନେକ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥାନ୍ତି ।
ତେବେ ଏହି ଲାଇବ୍ରେରିର ମୁଖ୍ୟ ବୈଜ୍ଞାନିକ ସାରା ଆଲେକ୍ସଜାଣ୍ଡାର୍ କହିଛନ୍ତି ଯେ 50 ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଷ୍ଟ୍ରେନ୍ ସହିତ ଏକ ହାତଲେଖା ଚିଠି ଆସୁଥିଲା ଯେଉଁଥିରେ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ କେଉଁଠାରେ ମିଳିଥିଲା ସେ ବିଷୟରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ ସୂଚନା ରହୁଥିଲା କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହାକୁ ପୁରା ଜିନୋମ ସିକ୍ୟୁଏନ୍ସ ସହିତ ପଠାଯାଉଛି ।
