ଦୁନିଆର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦେଶରେ ଜେଲ ରହିଥାଏ । ଭାରତରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଜେଲ୍ ଅଛି । ଅପରାଧୀ ତଥା ବନ୍ଦୀମାନଙ୍କୁ ଜେଲରେ ରଖାଯାଏ । ଯାହାଫଳରେ ସେ ସମାଜଠାରୁ ଦୂରରେ ରହିପାରିବେ ଏବଂ ସମାଜ ପାଇଁ କୌଣସି ବିପଦ ରହିବ ନାହିଁ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଯେଉଁମାନେ ଅପରାଧ କରନ୍ତି ତାଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡ ସ୍ୱରୂପ ଜେଲ ପଠାଯାଏ । ଯଦି ଆମେ ଭାରତ ବିଷୟରେ କହିବା, ସେଠାରେ ୧୩୧୯ ଜେଲ ଅଛି । ଭାରତରେ ରାଜସ୍ଥାନ ଏବଂ ତାମିଲନାଡୁର ସର୍ବାଧିକ ଜେଲ ରହିଛି ।
କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି କି ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ବିପଜ୍ଜନକ ଜେଲ କେଉଁଠାରେ ଅଛି? ଭୟଙ୍କର ଅପରାଧୀମାନେ ମଧ୍ୟ କାହିଁକି ଏଠାକୁ ଯିବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି ନାହିଁ? ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହା ବିଷୟରେ । ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ଜେଲ ହେଉଛି ଆଣ୍ଡାମାନ ଏବଂ ନିକୋବର । ଏହି ଜେଲର ନାମ ହେଉଛି ସେଲ୍ୟୁଲାର୍ ଜେଲ୍ । ଯାହାକୁ କଳା ପାଣି ଜେଲ କୁହାଯାଏ । ଏହି ଜେଲ ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ବିପଜ୍ଜନକ ଜେଲ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଏହି ଜେଲ୍ ଆଣ୍ଡାମାନ ନିକୋବରର ପୋର୍ଟ ବ୍ଲେୟାରରେ ଅଛି ।
ସ୍ୱାଧୀନତା ପୂର୍ବରୁ ଦେଶର ଅନେକ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀଙ୍କୁ ଏହି ଜେଲରେ ବନ୍ଦୀ କରି ରଖାଯାଇଥିଲା । ତାଙ୍କ ଉପରେ ଅନେକ ଅତ୍ୟାଚାର ମଧ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା । ଥରେ ଜଣେ କଏଦୀ ଏହି ଜେଲକୁ ଗଲେ, ସେ ଆଉ ଫେରି ପାରିବେ ନାହିଁ ଏବଂ ଏହି କାରଣରୁ ଏହି ଜେଲକୁ କଳା ପାଣି ଦଣ୍ଡ କୁହାଯାଉଥିଲା । ବ୍ରିଟିଶରମାନେ ୧୮୯୬ ମସିହାରେ ଏହି ଜେଲ ନିର୍ମାଣ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ୧୯୦୬ ମସିହା ଅର୍ଥାତ ୧୦ ବର୍ଷ ପରେ ଏହି ଜେଲ୍ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲା ।
ଆଣ୍ଡାମାନ ନିକୋବରରେ ନିର୍ମିତ ସେଲ୍ୟୁଲାର ଜେଲକୁ କଳା ପାଣି ଜେଲ କୁହାଯାଉଥିଲା । ବାସ୍ତବରେ ଏହାର ନାମ କଳା ପାଣି ରଖାଯାଇଥିଲା । କାରଣ ଏହା ସମୁଦ୍ର ମଝିରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି କାରାଗାରର ଚାରି ପଟେ ସମୁଦ୍ର ଥିଲା । ଯଦିଓ କେହି ଏଠାରୁ ଖସିଯିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବା କଥା ଭାବନ୍ତି ବି ସେମାନେ ଜାଣିଥାନ୍ତି ଯେ ସେ ଏଥିରେ ସଫଳ ହେବେ ନାହିଁ । ସ୍ୱାଧୀନତା ପୂର୍ବରୁ ବ୍ରିଟିଶରମାନେ ଭାରତର ମହାନ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀମାନଙ୍କୁ ଏହି ଜେଲରେ ବନ୍ଦୀ କରିଥିଲେ ।
ଯାହାଫଳରେ ସେ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଭାଗ ନେଇ ପାରିବେ ନାହିଁ । ଆପଣଙ୍କୁ କହି ରଖୁଛୁ ଯେ ୧୯୦୯ ମସିହାରେ ବିନାୟକ ଦାମୋଦର ସାବରକରଙ୍କୁ କଳା ପାଣି ଦଣ୍ଡ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।