ସଭିଙ୍କ ମୁହଁରେ ଗୋଟିଏ ଗୀତ; ରଜ ଦୋଳି କଟମଟ ମୋ ଭାଇ ମୁଣ୍ଡରେ ସୁନା ମୁକୁଟ ଲୋ…

ଭୁବନେଶ୍ୱର (କେନ୍ୟୁଜ): ରଜ ଆସିଲେ ମନେପଡେ ଦୋଳି କଥା । ସଭିଙ୍କ ମୁହଁରେ ଶୁଭେ ଗୋଟିଏ ଗୀତ ରଜ ଦୋଳି କଟମଟ ମୋ ଭାଇ ମୁଣ୍ଡରେ ସୁନା ମୁକୁଟ ଲୋ ଦିଶୁ ଥାଏ ଝଟମଟ। ଓଡ଼ିଆଙ୍କର ଖୁବ୍‌ ଆପଣାର ପର୍ବ ରଜ । ପ୍ରବଳ ତାତି ଭିତରେ କିଛି ସ୍ଥାନରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଛି ପ୍ରାକ୍ ମୌସୁମୀ ବର୍ଷା । ଜୀବ ଜଗତ ହୋଇ ଉଠିଛି ଚଳଚଂଚଳ । ତେବେ ଏହାରି ଭିତରେ ଆସିଯାଇଛି ରଜର ଅବସର । ପରମ୍ପରା, ଖାଦ୍ୟ ସଂସ୍କୃତି ସଜବାଜ ଆଉ ଖେଳ କୌତୁକରେ ଏହି ପର୍ବଟିରେ ରହିଛି ଅନେକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା।

ବରଷକେ ଥରେ ଆସିଛି ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ଏହି ଗଣପର୍ବ। ଏଥିପାଇଁ ଉତ୍ସବମୁଖର ହୋଇ ଉଠିଛି ଗାଁଠୁ ସହର। ରଜ ପର୍ବର ବାସ୍ନାରେ ବିମୋହିତ ହେଉଛନ୍ତି ଗାଁର ଝିଅ-ବୋହୂ। ତେବେ ଆଜି ସଭିଏଁ ପାଳୁଛନ୍ତି ପହିଲି ରଜ । ଅଳତା, କୁଙ୍କୁମ, ମେହେନ୍ଦି ଲଗାଇ ସଜେଇ ହେଉଛନ୍ତି ଝିଅ ମାନେ। ରଜ ସଜବାଜ ହୋଇ ନୂଆ ଡ୍ରେସ୍‌ ପିନ୍ଧି ଗାଁ ବୁଲିବା ସହିତ ଦୋଳି ଖେଳିବା ପାଇଁ ଚାଲିଛି ପ୍ରସ୍ତୁତି। ଘରେ ଘରେ ପିଠାପଣାର ମହକ। ପୋଡପିଠା, ଚକୁଳି, ଇଡଲି, ଛୁଞ୍ଚିପତ୍ର, ଆରାସି, କାକରା ଭଳିକି ଭଳି ପିଠାପଣା ତିଆରି କରୁଛନ୍ତି ଘରର ମହିଳା ମାନେ। ତାସ୍‌, ଲୁଡୁ ଏବଂ ଚେସ୍‌ ଖେଳ ପାଇଁ ଆସିର ବି ଜମିଛି। ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ରହିଛି ରଜ ପାନ। ଘରେ ଘରେ ଜମିଛି ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବଙ୍କ ଭିଡ଼।

ଏପଟେ ମୌସୁମୀ ଆସିନି ସତ ହେଲେ କେଉଁଠି ଝିପିଝିପି ତ ଆଉ କେଉଁଠି ଅସରାଏ ବର୍ଷା ଭିଜାଇଛି ମାଟି । ସକାଳୁ ରଜ ପାଗ ଅନୁଭବ ବି ହେଉଛି। ଯେମିତି ଲାଗୁଛି ପହିଲି ରଜକୁ ସ୍ବାଗତ କରିଛି ବର୍ଷା । ଏହାରି ଭିତରେ ସଜେଇ ହୋଇଉଠିଛି ପୁରପଲ୍ଲୀ । ରଜଗୀତର ତାଳେତାଳେ ଚାଲିଛି ମଉଜ ମସ୍ତି । ରଜପାନର ମଜା, ଏପଟେ ଘରେ ଘରେ ପିଠା ମିଠାର ଆସର । ଗାଁ ଠୁ ସହର ସବୁଠି ରଜ ମଉଜ ।

ଧରିତ୍ରୀ ଏବେ ରଜସ୍ବଳା । ସେଥିପାଇଁ ରଜ ତିନିଧରି ମାଟି ଖୋଳା ଆଉ ଚାଷ କରିବା ଉପରେ ରହିଛି ବାରଣ । ଏଥିପାଇଁ ଚାଷ କାମ ବନ୍ଦ ଥିବାବେଳେ ମହିଳାମାନେ ମଧ୍ୟ କଟାବଟା କରନ୍ତି ନାହିଁ । ପହିଲି ରଜ, ରଜସଙ୍କ୍ରାନ୍ତି, ଶେଷ ରଜ- ତିନିଦିନ ଧରି ପିଲାଠୁ ବୟସ୍କ କାମଧନ୍ଦା ବନ୍ଦ କରି ସମସ୍ତେ ମାତିଯାଇଥାନ୍ତି ମଉଜରେ । ଖାସ୍ ସେଥିପାଇଁ ତ, ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ରହି ଆସିଥିବା ଏଇ ପରମ୍ପରାକୁ ବରଷକ ଥରେ ପାଳିବାକୁ ସମସ୍ତେ ଉତ୍ସାହର ସହ ଅପେକ୍ଷା କରି ରହିଥାନ୍ତି ।