ଭାରତରେ ବିଚାରପତି ହେବେ ଏବଂ ନ୍ୟାୟ କରିବେ ରୋବୋଟ: ରାଜସ୍ଥାନରେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ପ୍ରଥମ ଏଆଇ ଅଦାଲତ, କୋର୍ଟରେ ଆଉ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ପଡି ରହିବନି କେସ

ଦିନକୁ ଦିନ ଯୁଗ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବାକୁ ଲାଗିଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ ସବୁ କାମ ଡିଜିଟାଲ ମାଧ୍ୟମରେ ହେଉଛି। ଯାହାପାଇଁ ଅନେକ କାମ ସହଜ ମଧ୍ୟ ହେଉଛି। ଖାସ କରି କୋଭିଡ୍ ସମୟରେ ଏହି ଅନଲାଇନ୍ କାମ ବା ଡିଜିଟାଲ କାମ ପାଇଁ କିଛି କାମରେ ଅସୁବିଧା ହୋଇ ନାହିଁ। ଏମିତିକି କୋର୍ଟ କଚେରୀ କାମ ମଧ୍ୟ କୌଣସି ଭାବେ ଏତେ ମାତ୍ରାରେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇ ନାହିଁ। ତେବେ ଏହି ଡିଜିଟାଲାଇଜେସନ କାମ ବର୍ତ୍ତମାନ ଅଧିକ ଅକ୍ଟିଭ ହେବ କୋର୍ଟ କ୍ଷେତ୍ରରେ।

ଜାତୀୟ ଆଇନ ସେବା ପ୍ରାଧିକରଣ (NALSA) ର କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ତଥା ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ବିଚାରପତି ୟୁ.ୟୁ ଲଲିତ ରବିବାର ଦିନ ଦେଶର ପ୍ରଥମ ଡିଜିଟାଲ୍ ଲୋକ ଅଦାଲତକୁ ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ୍ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ କରିଛନ୍ତି। ଅଲ ଇଣ୍ଡିଆ ଆଇନ ସେବା ପ୍ରାଧିକରଣର ୧୮ ତମ ବୈଠକରେ ଦେଶରେ ଏହି ପ୍ରଥମ ଡିଜିଟାଲ ଲୋକ ଅଦାଲତର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ଏହା ସହିତ ଭବିଷ୍ୟତରେ ରୋବଟମାନେ ବିଚାରପତି ହୋଇ ନ୍ୟାୟ କରିବେ କି ନାହିଁ ଆଲୋଚନା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। କାରଣ ଦୁନିଆର ଅନେକ ଦେଶରେ ଏପରି ଘଟୁଛି।

ଡିଜିଟାଲ ଲୋକ ଅଦାଲତ:

ରାଜସ୍ଥାନ ରାଜ୍ୟ ଆଇନ ସେବା ପ୍ରାଧିକରଣ (RALSA 22) ର ଡିଜିଟାଲ ଲୋକ ଅଦାଲତ ଏହାର ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ପାର୍ଟନର ଜ୍ୟୁପିଟିସ ଜଷ୍ଟିସ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଦ୍ୱାରା ଡିଜାଇନ୍ ଏବଂ ବିକଶିତ ହୋଇଛି ବୋଲି ଏକ ସରକାରୀ ବିବୃତ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ କୁହାଯାଇଛି। ଦୁଇ ଦିନିଆ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ଶନିବାର ଦିନ କେନ୍ଦ୍ର ଆଇନ ଓ ନ୍ୟାୟ ମନ୍ତ୍ରୀ କିରେନ ରିଜିଜୁ ଏବଂ ରାଜସ୍ଥାନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଅଶୋକ ଗେହଲୋତଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ଭାରତର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ଏନ.ଭି ରମଣ ଉଦ୍ଘାଟନ କରିଥିଲେ।

ଚାଇନା ଏବଂ ୟୁରୋପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ରୋବୋ ଜଜ୍ ତିନି ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଆଣ୍ଟୋନିଆରେ ଜଣେ ରୋବଟ୍ ଜଜ୍ ଭାବରେ କାମ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଏହି ୟୁରୋପୀୟ ଦେଶ ଏକ କୃତ୍ରିମ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ଚାଳିତ ରୋବୋ-ଜଜ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛି। ପ୍ରଥମ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ (ସାଇବର) କୋର୍ଟ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୧୭ ରେ ଚାଇନାର ହାଙ୍ଗଜୋ ସହରରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା। ଇ-କୋର୍ଟରେ ବ୍ଲକ୍ ଚେନ୍, କ୍ଲାଉଡ୍ କମ୍ପ୍ୟୁଟିଂ, ସୋସିଆଲ୍ ମିଡିଆ ଏବଂ ଅର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ଅଦାଲତରେ ଅନ୍ଲାଇନ୍ ବ୍ୟବସାୟ ବିବାଦ, କପିରାଇଟ୍ ପ୍ରସଙ୍ଗ, ଇ-କମର୍ସ ଉତ୍ପାଦ ଦାୟିତ୍ ଦାବି କୋର୍ଟରେ ଶୁଣାଣି ହେଉଛି।

ଦାବି କରାଯାଇଛି ଯେ ଚୀନ୍‌ର ଏହି ରୋବୋ ଜଜ୍ ପ୍ରାୟ ୯୭ ପ୍ରତିଶତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସଠିକ୍ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଅନ୍ତି। ଭାରତରେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ମାମଲା ପଡ଼ି ରହୁଛି। ଯାହାପାଇଁ ଏହି ରୋବୋଟ ଜଜ୍ ଏକ ଭଲ ଉପାୟ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। ଯେମିତିକି ବିହାରର ଏକ ଜିଲ୍ଲା କୋର୍ଟ ୧୦୮ ବର୍ଷ ପରେ ଜମି ବିବାଦ ମାମଲାରେ ଏହାର ରାୟ ପ୍ରଦାନ କରି ଏହାକୁ ଦେଶର ସର୍ବ ପୁରାତନ ବିଚାରାଧୀନ ମାମଲାରେ ପରିଣତ କରିଛି। ଏକ NITI ଆୟୋଗ ରିପୋର୍ଟରେ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଭାରତରେ ବର୍ତ୍ତମାନର ସମସ୍ତ ମାମଲା ସମାଧାନ ପାଇଁ ପ୍ରାୟ ୩୨୪ ବର୍ଷ ଲାଗିବ। ଏଥିସହ ରିପୋର୍ଟରେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ୭୫ ରୁ ୯୭ ପ୍ରତିଶତ ସମାନ ସମସ୍ୟା କେବେ ବି କୋର୍ଟରେ ପହଞ୍ଚେ ନାହିଁ।

ଭାରତରେ ଘଟୁଥିବା ସମସ୍ତ ବିବାଦର ସମାଧାନ ଦୃଶ୍ୟର ଏହି ଭୟଙ୍କର ଅବସ୍ଥା ତୁରନ୍ତ ବୈଷୟିକ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ପାଇଁ ଦାବି କରୁଛି। ତେବେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରି ରାଜସ୍ଥାନ ରାଜ୍ୟ ଆଇନ ସେବା ପ୍ରାଧିକରଣର କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଜଷ୍ଟିସ ମଣିନ୍ଦ୍ର ମୋହନ ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ କହିଛନ୍ତି ଯେ ୧୩୦ କୋଟି ଜନସଂଖ୍ୟା ବିଶିଷ୍ଟ ଦେଶର ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ଏବେ ମଧ୍ୟ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ବାସ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଏକ ଭଲ ସମାଜରେ ରହିବା ପାଇଁ ବହୁ ଜନସଂଖ୍ୟା ବଞ୍ଚିତ ହୋଇଛନ୍ତି। ସମସ୍ତଙ୍କୁ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନ କରିବା ଏକ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଅଟେ। ସେଠାରେ ଜ୍ୟୁପିଟିସ ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ତଥା କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ଅଧିକାରୀ ରମଣ ଅଗ୍ରୱାଲ କହିଛନ୍ତି, “ମୂଳ ରୂପରେ ଆମେ ସବୁବେଳେ ଭାବୁ ଯେ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଦ୍ୱାରା ଆମେ ନ୍ୟାୟ ପାଇବା ଦ୍ଵାରା ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ସ୍ୱପ୍ନକୁ ସାକାର କରିପାରିବା।

ଜାତୀୟ ଆଇନ ସେବା ପ୍ରାଧିକରଣର କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ତଥା ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ଜଜ୍ ଜଷ୍ଟିସ୍ ୟୁ. ୟୁ ଲଲିତ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଜାତୀୟ ଆଇନ ସେବା ପ୍ରାଧିକରଣ ଆରମ୍ଭରୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଅଭିନବ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଛି ଯାହା କୋର୍ଟରେ ପଡ଼ିଥିବା ମାମଲାଗୁଡ଼ିକୁ ହ୍ରାସ କରିଛି। ଶେଷ ଅଧିବେଶନରେ ରାଜସ୍ଥାନର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ଏସ୍. ଏସ୍ ସିନ୍ଧେ, ଆହ୍ଲାବାଦ ହାଇକୋର୍ଟର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ରାଜେଶ ବିନ୍ଦଲ, ପଞ୍ଜାବର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ତଥା ହରିୟାଣା ହାଇକୋର୍ଟର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି ରବି ଶଙ୍କର ଝା ଏବଂ ରାଲସା ଏବଂ ରାଜସ୍ଥାନ ହାଇକୋର୍ଟର ବିଚାରପତି ଏମ ଏମ ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ ମଧ୍ୟ ନିଜ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି ଏହି ରୋବୋଟ ଜଜ୍ କୁ ନେଇ।