ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ଦିବସ, ଜାଣନ୍ତୁ ଆଜିର ଦିନକୁ ନେଇ କିଛି ଖାସ କଥା
୪ ଡିସେମ୍ବର ଅର୍ଥାତ ଆଜିର ଦିନ ହେଉଛି ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ଦିବସ। ନୌସେନାର ପରାକ୍ରମକୁ ମନେ ପକାଇବା ପାଇଁ ଆଜିର ଦିନକୁ ପାଳନ କରାଯାଏ। ଏହି ଅବସରରେ ଦେଶବାସୀ ନୌସେନାର ବୀରଙ୍କୁ ମନେ ପକାନ୍ତି । ସମୁଦ୍ର ସୀମାରେ ରକ୍ଷା କରିଥିବା ବେଳେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ବଳିଦାନ ଦେଇଥିବା ନିଜ ବୀରପୁତଙ୍କୁ ମନେ ପକାଉଛି ସମଗ୍ର ଦେଶ । ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ପୃଥିବୀର ସପ୍ତମ ବୃହତ ନୌସେନା । ବିଶ୍ୱ ରାଙ୍କିଙ୍ଗରେ ଭାରତୀୟ ନୌସେନାର ସ୍ଥାନ ୭ ନମ୍ୱର । ସମୁଦ୍ରପଥ ଦେଇ ଦେଶକୁ ଯେପରି କୈଣସି ଶତ୍ରୁ ନ ଆସିପାରନ୍ତି ତାହାର ଗୁରୁଦାୟିତ୍ୱ ନୌସେନା ହାତରେ ଥାଏ । ତେବେ ଆଜି ସେହି ମହାନ ସେନାର ୪୫ ତମ ଦିବସ ପାଳନ କରୁଛି ସାରା ଭାରତ।
୧୯୭୧ ଯୁଦ୍ଧରେ ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ଭୂମିକା ଗୌରବର ମୂହୁର୍ତ୍ତ ଯାହା ଆମର ନୌସେନା ଇତିହାସରେ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ବଞ୍ଚିବ। ଡିସେମ୍ବର ୧୯୭୧ ମସିହାରେ ଭାରତ ପାକିସ୍ତାନ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଆମର ସଶସ୍ତ୍ର ବାହିନୀର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପରମ୍ପରାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଭାଲୋର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଏବଂ ସାହସିକତା ୧୯୭୧ ଯୁଦ୍ଧ ବାସ୍ତବରେ ନିଜ ପଦ୍ଧତିରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଅନନ୍ୟ ଥିଲା କାରଣ ତିନୋଟି ବାହିନୀ ୟୁନିସନରେ ଯୁଦ୍ଧ କରିଥିଲେ।ଶତ୍ରୁତା ଆରମ୍ଭ ହେବାର ଅନେକ ମାସ ପୂର୍ବରୁ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲା ଯେ ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ତାନର ସମସ୍ୟାର ରାଜନୈତିକ ସମାଧାନ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ ଏବଂ ଭାରତ-ପାକ୍ ମଧ୍ୟରେ ସାମରିକ ମୁହାଁମୁହିଁ ହେବା ପ୍ରାୟ ନିଶ୍ଚିତ ଥିଲା, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଭାରତୀୟ ନୌସେନାର ଏକ ଉଚ୍ଚ ପ୍ରସ୍ତୁତି ହୋଇଥିଲା। ୧୧ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୭୧ରେ ପାକିସ୍ତାନୀ ବାୟୁସେନା ଦ୍ୱାରା ୧୧ ଟି ଭାରତୀୟ ଏୟାର ବେସରେ ପୂର୍ବ-ଷ୍ଟ୍ରାଇକର ସମୟ ଓପ ଟ୍ରାଇଡେଣ୍ଟ ହେଉଛି ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ଦ୍ୱାରା ୪/୫ଡିସେମ୍ବର ୧୯୭୧ ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏକ ଆପତ୍ତିଜନକ ଅପରେସନ୍।
ଯେଉଁଥିରେ ଦିଲ୍ଲୀର ପାକିସ୍ତାନୀ ନାଭାଲ୍ ଭସେଲ ଏବଂ କରାଚି ହାରବର୍ ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ନାଭାଲ୍ ମୁଖ୍ୟାଳୟ (NHO)ରେ ଭାରତର କ୍ଷତି ଘଟାଇବା ପାଇଁ ଆଣ୍ଟି ସିପ୍ ମିସାଇଲ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥିଲା। ୱେଷ୍ଟର୍ଣ୍ଣ ନାଭାଲ କମାଣ୍ଡ କରାଚି ବନ୍ଦର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିବାକୁ ଯୋଜନା କରିଥିଲା। ଏହି ମିଶନ ପାଇଁ ୱେଷ୍ଟର୍ଣ୍ଣ ନାଭାଲ କମାଣ୍ଡ ଅଧୀନରେ ଏକ ଷ୍ଟ୍ରାଇକ୍ ଗ୍ରୁପ୍ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ଷ୍ଟ୍ରାଇକ୍ ଗ୍ରୁପ୍ ଉପକୂଳରେ ପୂର୍ବରୁ ନିୟୋଜିତ ହୋଇଥିବା ତିନିଟି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଶ୍ରେଣୀର କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଡଙ୍ଗା ଉପରେ ଆଧାରିତ ହେବ, ତଥାପି ଏହି ଡଙ୍ଗାଗୁଡ଼ିକର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଏବଂ ରାଡାର ସୀମା ସୀମିତ ଥିଲା ଏହି ଅସୁବିଧାକୁ ଦୂର କରିବାକୁ | ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ସମର୍ଥନ ଜାହାଜ ନ୍ୟସ୍ତ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଗଲା |
ଡିସେମ୍ବର ୪ରେ ଷ୍ଟ୍ରାଇକ୍ ଗ୍ରୁପ୍କୁ କରାଚି ଷ୍ଟ୍ରାଇକ୍ ଗ୍ରୁପ୍ ଭାବରେ ନାମିତ କରାଯାଇଥିଲା ଯେଉଁଥିରେ INS ନିପାଟ, INS ନିରଘାଟ ଏବଂ INS ଭେର, INS କିଲଟାନ, INS କାଚାଲ ଏବଂ ଏକ ଜାହାଜ ଟ୍ୟାଙ୍କର୍, INS ପୋଶାକ ପାକିସ୍ତାନର ବିନାଶକାରୀ PNS ଖାଇବର, ଏମ.ଭି ଶୁକ୍ର ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜରଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା | PNS ଶାହ ଜାହାନ, ଏବଂ PNS ମୁହାଫିଜ ଯିବାବେଳେ, ଜାହାଜଟି କରାଚି ବନ୍ଦରକୁ 26 କିଲୋମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚିଥିଲା ଯେତେବେଳେ ରେଙ୍ଗୋରେ ଯଥେଷ୍ଟ ନିକଟତର ହୋଇଥିଲେ | INS ନିପାଟ ଦୁଇଟି କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଉତକ୍ଷେପଣ କରିଛି, ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରଥମଟି କରାଚି ବନ୍ଦରରେ ଥିବା ତେଲ ଟାଙ୍କି ଏବଂ ରିଫାଇନାରୀକୁ ଧକ୍କା ଦେଇ ନିଆଁ ଲଗାଇ ଦେଇଛି। ସେହି ଅପରେସନ୍ ଟ୍ରାଇଡେଣ୍ଟ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଗୌରବରେ ସମ୍ପନ୍ନ ହେଲା ଏବଂ ଫ୍ଲେଟ୍ ବମ୍ବେ ଅପରେସନ୍ ଟ୍ରାଇଡେଣ୍ଟ ଆଡକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କଲା ତଥାପି ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ପାଇଁ କୌଣସି ଆହତ କିମ୍ବା କ୍ଷତି ନକରି ଏକ ବଡ଼ ସଫଳତା ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ।
ଭାରତୀୟ ଟାସ୍କ ଗ୍ରୁପକୁ, ଯାହା ସୁରକ୍ଷିତ ଭାବରେ ଭାରତୀୟ ବନ୍ଦରକୁ ଫେରି ଆସିଲା ଭାରତ ପାରସ୍ୟ ଉପସାଗରରୁ ପାକିସ୍ଥାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମୁଦ୍ର ମାର୍ଗ ଉପରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲା, ଯାହାର ପ୍ରମୁଖ ଜାହାଜଗୁଡ଼ିକ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିଲା କିମ୍ବା ବନ୍ଦରରେ ରହିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲା। ଭାରତୀୟ ନୌସେନା କରାଚି ଅଂଶକୁ ଅବରୋଧ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟିକ ଯାତାୟାତ ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଥିଲା। ଏହି ଯୋଗ୍ୟ ନୌସେନା କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଡିସେମ୍ବର ୪ କୁ ନୌସେନା ଦିବସ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଏ |
୩୫ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୭୧ରେ ଶତ୍ରୁତା ଆରମ୍ଭ ହେବା ପରେ, ଭାରତୀୟ ନାଭାଲ ରେଡିଓ ଚିହ୍ନଟ ଉପକରଣ ଡିୟୁ ବନ୍ଦରର ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ଦିଗରେ ପ୍ରାୟ ୩୫ ମାଇଲ ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ବୁଡ଼ାଜାହାଜକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିଥିଲା, ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଫ୍ଲାଇଟ୍ ର ୧୪ ତମ ଫ୍ରିଗେଟ୍ ସ୍କାଡ୍ରନ୍ କୁକ୍ରି, ପାଞ୍ଚଟି ଜାହାଜକୁ ନେଇ ଗଠିତ ବୁଡ଼ାଜାହାଜକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିବାକୁ ପଠାଯାଇଥିଲା। ଡିସେମ୍ବର ୯ ରେ, INS ଖୁକ୍ରି ଗୁଜୁରାଟ ଉପକୂଳରେ ପାକିସ୍ତାନୀ ବୁଡ଼ାଜାହାଜ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଏହାର ଅଧିନାୟକ କ୍ୟାପଟେନ ମହେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ମୁଲ୍ଲାଙ୍କ ସମେତ ୧୯୪ ନାବିକଙ୍କ ସହ ହାରି ଯାଇଥିଲେ। ଏହା ହେଉଛି ଭାରତୀୟ ନୌସେନାର ଏକମାତ୍ର ଜାହାଜ ଯାହା ଯୁଦ୍ଧରେ ହଜିଯାଇଛି।
ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଭାରତୀୟ ନୌସେନାର ଜାହାଜ ଏହି ଧାରଣା ଦେଇଛି ଯେ ପାକିସ୍ତାନୀ ଯୁଦ୍ଧ ଜାହାଜ ବାଣିଜ୍ୟିକ ଜାହାଜ ସହିତ ମିଶି ଭାରତୀୟ ନୌସେନାକୁ ଅତିକ୍ରମ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି। ଏହି ପଦକ୍ଷେପକୁ ପ୍ରତିହତ କରିବା ପାଇଁ ଅପରେସନ୍ ପାଇଥନ୍ 8/9 ଡିସେମ୍ବର ୧୯୭୧ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଭାରତରେ କୌଣସି କ୍ଷତି ହୋଇନାହିଁ, ପାକିସ୍ତାନୀ ଜାହାଜ ଟ୍ୟାଙ୍କର୍ ପିଏନ୍ଏସ୍ ଡାକା ମରାମତି ବାହାରେ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଛି ଏବଂ କେମାରି ତେଲ ସଂରକ୍ଷଣ ସୁବିଧା ଗୁରୁତର ଭାବରେ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଛି।
ଏକକାଳୀନ, ଇଷ୍ଟର ସମୁଦ୍ରରେ ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ୧୯୭୧ର ଶେଷ ମାସରେ ପୂର୍ବ ସମୁଦ୍ରରେ ଅନେକ ଗୁପ୍ତ ଅପରେସନ୍ କରିଥିଲା ଏବଂ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭାବରେ ବଙ୍ଗୋପସାଗରରେ ଏକ ନାଭାଲ ଅବରୋଧ କରିଥିଲା ଯାହା ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ଥାନକୁ ପୃଥକ କରିଥିଲା ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନୀ ନୌସେନା ଏବଂ ଆଠ ଜଣ ବିଦେଶୀ ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କୁ ବୋତଲ ଦେଇଥିଲା। ବନ୍ଦରଗୁଡ଼ିକରେ ଜାହାଜ ଡିସେମ୍ବର ୪ ରେ, ବିମାନ ପରିବହନକାରୀ INS Vikrant ମଧ୍ୟ ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ଥାନ ନିକଟରେ ନିୟୋଜିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହାର ସାଗର ହକ୍ ବିମାନ ଚିତ୍ରକୋଣ୍ଡା ଏବଂ କକ୍ସର ବଜାର ସମେତ ଅନେକ ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ସହର ଉପରେ ବୋମା ପକାଇଥିଲା, ଯାହା ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବାକୁ ପାକିସ୍ତାନ ବାୟୁସେନାର କ୍ଷମତାକୁ ମଧ୍ୟ ନିରପେକ୍ଷ କରିଥିଲା। ଜାହାଜ, ଇନ୍ଧନ ଡମ୍ପିଂ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବନ୍ଦରକୁ ଧକ୍କା ଦେଇ ଅନେକ ଦିନ ଧରି ବୋମା ବିସ୍ଫୋରଣ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଥିଲା।
