ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରି ପଞ୍ଚମ ଦିନ: ମା’ ସ୍କନ୍ଦମାତାଙ୍କ ପୂଜା, ଜାଣନ୍ତୁ ମା’ଙ୍କ ପ୍ରିୟ ରଙ୍ଗ
ମା’ଙ୍କ ପ୍ରିୟ ରଙ୍ଗ ହଳଦିଆ ଏବଂ ଧଳା । ଏହିଦିନ ହଳଦିଆ କିମ୍ବା ଧଳା ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବା ଶୁଭ ହୋଇଥାଏ । ଧଳା ରଙ୍ଗ ଶୁଦ୍ଧତା, ପବିତ୍ରତା, ବିଦ୍ୟା, ସୁଖ ଓ ଶାନ୍ତିର ପ୍ରତୀକ । ସେହିପରି ହଳଦିଆ ପ୍ରକାଶ, ଜ୍ୟୋତି ଏବଂ ପ୍ରସନ୍ନତାର ପ୍ରତୀକ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଜ୍ୟୋତିଷ ଅନୁସାରେ ସ୍କନ୍ଦମାତା ବୁଧ ଗ୍ରହକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ କରିଥାଏ ।
ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରି ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୫ମ ଦିନରେ ପହଞ୍ଚିଛି । ଏହି ପଞ୍ଚମ ଦିନରେ ସ୍କନ୍ଦମାତାଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ । ନବଦୁର୍ଗାଙ୍କ ୫ମ ସ୍ୱରୂପ ହେଉଛନ୍ତି ସ୍କନ୍ଦମାତା । ଭଗବାନ ଶିବ ଏବଂ ମାତା ପାର୍ବତୀଙ୍କ ପୁତ୍ର ଭଗବାନ କାର୍ତ୍ତିକେୟଙ୍କ ଅନ୍ୟନାମ ସ୍କନ୍ଦ । ପୌରାଣିକ ମାନ୍ୟତା ଅନୁଯାୟୀ ତାରକାସୁରର ନାଁ ରାକ୍ଷସ ଥିଲା । ଯାହାର ମୃତ୍ୟୁ କେବଳ ଭଗବାନ ଶଙ୍କରଙ୍କ ପୁତ୍ରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ଭବ ଥିଲା । ଏହା ଜାଣିବା ପରେ ମା ପାର୍ବତୀ ପୁତ୍ର କାର୍ତ୍ତିକଙ୍କୁ ଯୁଦ୍ଧ ପାଇଁ ପ୍ରଶିକ୍ଷିତ କରିବା ସହ ସ୍କନ୍ଦ ମାତାଙ୍କ ରୂପ ଧାରଣ କରିଥିଲେ । ସ୍କନ୍ଦମାତାଙ୍କ ଠାରୁ ଯୁଦ୍ଧ ପ୍ରଶିକ୍ଷିଣ ନେବା ପରେ ଭଗବାନ ସ୍କନ୍ଦ ତାରକାସୁରର ବନ୍ଦ କରିଥିଲେ ।
ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ପଞ୍ଚମ ଅବତାରକୁ ସ୍କନ୍ଦମାତା କୁହାଯାଇଥାଏ । ଭଗବାନ ସ୍କନ୍ଦ ବାଲ୍ୟ ରୂପେ ମାତା ସ୍କନ୍ଦଙ୍କ କୋଳରେ ବିରାଜିତ ହୋଇଛନ୍ତି । ମାତାଙ୍କ ଏହି ଦିନ ସାଧକଙ୍କ ମନ ବିଶୁଦ୍ଧ ଚକ୍ରରେ ଅବସ୍ଥିତ ହୋଇଥାଏ । ସ୍କନ୍ଦମାତାଙ୍କୁ ବିଦ୍ୟବାସିନୀ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଥାଏ । ଶାସ୍ତ୍ରରେ ସ୍କନ୍ଦଙ୍କୁ କୁମାର କାର୍ତ୍ତିକେୟ କୁହାଯାଇଥାଏ । ଥରେ ଇନ୍ଦ୍ର କାର୍ତ୍ତିକଙ୍କୁ ଉପହାସ କରିବା ସହ କହିଥିଲେ ତୁମେ ଭଗବାନ ଶଙ୍କର ଏବଂ ମାତା ପାର୍ବତୀଙ୍କ ସନ୍ତାନ ନୁହଁନ୍ତି । ଏହାଦ୍ୱାରା କୁମାର କାର୍ତ୍ତିକେୟ ବହୁତ ଦୁଃଖି ହୋଇଥିଲେ । ଏହାପରେ ମାତା କାର୍ତ୍ତେକେୟଙ୍କ ଦୁଃଖ ବୁଝିପାରିଥିଲେ ଏବଂ ସିଂହ ଉପରେ ବିରାଜମାନ କରି ପ୍ରକଟ ହୋଇ ନିଜ କୋଳରେ କାର୍ତ୍ତକଙ୍କୁ ଉଠାଇ ନେଇଥିଲେ ।
ନବରାତ୍ରିରେ ମା’ ସ୍କନ୍ଦମାତାଙ୍କୁ ପୂଜା କଲେ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଥାଏ । ମା’ଙ୍କ ପୂଜା ଦ୍ୱାରା ଜ୍ଞାତ ଓ ଅଜ୍ଞାତ ଶତ୍ରୁ ଭୟ ଦୂର ହୋଇଥାଏ । ଏହାସହ ଜୀବନରେ ଆସୁଥିବା ସଙ୍କଟ ମଧ୍ୟ ମା’ ଦୂର କରିଥାନ୍ତି । ମା’ ସ୍କନ୍ଦମାତାଙ୍କୁ ପୂଜା କଲେ ଜ୍ଞାନ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଥାଏ । ବିଧି ପୂର୍ବକ ମା’ଙ୍କୁ ପୂଜା କଲେ ତ୍ୱଚା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ରୋଗ ମଧ୍ୟ ଦୂର ହୋଇଥାଏ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସମସ୍ୟା ଦୂର କରିବାକୁ ମା’ ସ୍କନ୍ଦମାତାଙ୍କ ପୂଜା ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି ।
ପୌରାଣିକ କଥା ଅନୁସାରେ, ମା ହିମାଳୟ ପୁତ୍ରୀ । ମା’ ମାହେଶ୍ୱରୀ ଓ ଗୌରୀ ନାମରେ ମଧ୍ୟ ନାମିତ । ସ୍କନ୍ଦମାତା ପଦ୍ମ ଫୁଲରେ ଅଭୟ ମୁଦ୍ରାରେ ବିରାଜମାନ । ମା’ଙ୍କ ରୂପ ସୁନ୍ଦର । ତାଙ୍କ ମୁଖରେ ଏକ ଉଜ୍ଜ୍ୱଲ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ସେଥିପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ମା’ ଗୌରୀ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଭଗବାନ ସ୍କନ୍ଦ ଅର୍ଥାତ କାର୍ତ୍ତିକେୟଙ୍କ ମାତା ହୋଇଥିବାରୁ ତାଙ୍କୁ ସ୍କନ୍ଦମାତା କୁହାଯାଏ । ସ୍କନ୍ଦମାତା ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଦେବାସୁର ସଂଗ୍ରାମରେ ଦେବତାଙ୍କ ସେନାପତି ଥିଲେ । ସେଥିପାଇଁ ପୁରାଣରେ ସ୍କନ୍ଦମାତାଙ୍କୁ କୁମାର ଓ ଶକ୍ତି ରୂପରେ ମହିମା ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି ।
ସ୍କନ୍ଦମାତାଙ୍କ ପ୍ରିୟ ରଙ୍ଗ :
ମା’ଙ୍କ ପ୍ରିୟ ରଙ୍ଗ ହଳଦିଆ ଏବଂ ଧଳା । ଏହିଦିନ ହଳଦିଆ କିମ୍ବା ଧଳା ରଙ୍ଗର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବା ଶୁଭ ହୋଇଥାଏ । ଧଳା ରଙ୍ଗ ଶୁଦ୍ଧତା, ପବିତ୍ରତା, ବିଦ୍ୟା, ସୁଖ ଓ ଶାନ୍ତିର ପ୍ରତୀକ । ସେହିପରି ହଳଦିଆ ପ୍ରକାଶ, ଜ୍ୟୋତି ଏବଂ ପ୍ରସନ୍ନତାର ପ୍ରତୀକ ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଜ୍ୟୋତିଷ ଅନୁସାରେ ସ୍କନ୍ଦମାତା ବୁଧ ଗ୍ରହକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରିତ କରିଥାଏ । ମା’ଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବା ଦ୍ୱାରା ବୁଧ ଗ୍ରହର ଅଶୁଭ ପ୍ରଭାବ କମ୍ ହୋଇଥାଏ ।
ପୂଜା ବିଧି :
ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରି ଶୁକ୍ଳ ପକ୍ଷ ପଞ୍ଚମୀ ତିଥିରେ ପ୍ରାତଃ କଲା ସ୍ନାନ ସାରି ସ୍ଵଛ ବସ୍ତ୍ର ଧାରଣ କରନ୍ତୁ । ଏହାପରେ ପୂଜା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତୁ । ମା’ଙ୍କ ପ୍ରତିମାକୁ ଗଙ୍ଗାଜଳରେ ଶୁଦ୍ଧ କରନ୍ତୁ । ମିଠା ଓ ୫ ପ୍ରକାର ଫଳ ଭୋଗ ଲଗାନ୍ତୁ । କଳସରେ ଜଳ ଭର୍ତ୍ତି କରି ସେଥିରେ କିଛି ମୁଦ୍ରା ରଖନ୍ତୁ। ଏହାପରେ ପୂଜା ସଂକଳ୍ପ ନିଅନ୍ତୁ । ମାତାଙ୍କୁ ଚନ୍ଦନ, ସିନ୍ଦୁର ଓ ଫୁଲ ଅର୍ପଣ କରନ୍ତୁ । ଏହାପରେ ମା’ଙ୍କ ଆଳତୀ କରନ୍ତୁ ଓ ମା’ଙ୍କ ମନ୍ତ୍ର ମଧ୍ୟ ଜପ କରନ୍ତୁ ।
ସ୍କନ୍ଦମାତାଙ୍କ ମନ୍ତ୍ର :
ୟା ଦେବୀ ସର୍ବଭୂତେଷୁ ମା’ ସ୍କନ୍ଦମାତା ରୁପେଣ ସଂସ୍ଥିତା
ନମସ୍ତସ୍ୟେ ନମସ୍ତସ୍ୟେ ନମସ୍ତସ୍ୟେ ନମୋ ନମଃ
ମା ସ୍କନ୍ଦମାତାଙ୍କ ବିଶେଷ ପ୍ରସାଦ:
ନବରାତ୍ରିର ପଞ୍ଚମ ଦିନରେ ମାଙ୍କୁ କଦଳୀ ଭୋଗ ଲଗାନ୍ତୁ। ଏହାକୁ ପ୍ରସାଦ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତୁ । ସନ୍ତାନ ଏବଂ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ଯ ଜନିତ ସମସ୍ଯା ଦୂର ହେବ ।
