ଚୈତ୍ର ଏବଂ ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରି ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ କ’ଣ? ଜାଣନ୍ତୁ ଉଭୟ ନବରାତ୍ରିର ଧାର୍ମିକ ମହତ୍ତ୍ୱ
ନବରାତ୍ରିର ପବିତ୍ର ପର୍ବ ବର୍ଷକୁ ଚାରିଥର ଆସେ । ଏଥିରେ ଆଶ୍ୱିନ ଏବଂ ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରି ପାଇଁ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ରହିଛି । ଆଶ୍ୱିନ ମାସରେ ପଡୁଥିବା ନବରାତ୍ରିକୁ ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରି କୁହାଯାଏ । ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଚୈତ୍ର ଏବଂ ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରି ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ କ’ଣ ଏବଂ ଉଭୟ ନବରାତ୍ରିର ମହତ୍ୱ କ’ଣ?
ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରି ଏପ୍ରିଲ ୯, ୨୦୨୪ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି । ପରବର୍ତ୍ତୀ ନଅ ଦିନ ପାଇଁ ମାତା ଦେବୀଙ୍କର ବିଭିନ୍ନ ରୂପ ପୂଜା କରାଯାଏ । ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରି ୧୭ ଏପ୍ରିଲରେ ଶେଷ ହେବ । ଆପଣଙ୍କୁ କହି ରଖୁଛୁ ଯେ ନବରାତ୍ରିର ପବିତ୍ର ପର୍ବ ବର୍ଷକୁ ଚାରିଥର ଆସେ । ଚୈତ୍ର, ଆଷାଢ, ଆଶ୍ୱିନ ଏବଂ ମାଘ ମାସରେ ନବରାତ୍ରୀ ପର୍ବ ସମୁଦାୟ ଚାରିଥର ପାଳନ କରାଯାଏ । ଏଥିରେ ଆଶ୍ୱିନ ଏବଂ ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରି ପାଇଁ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ରହିଛି । ଆଶ୍ୱିନ ମାସରେ ପଡୁଥିବା ନବରାତ୍ରିକୁ ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରି କୁହାଯାଏ । ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଚୈତ୍ର ଏବଂ ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରି ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ କ’ଣ ଏବଂ ଉଭୟ ନବରାତ୍ରିର ମହତ୍ୱ କ’ଣ?
ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରି:
ପ୍ରତିବର୍ଷ ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରି ଆଶ୍ୱିନ ମାସର ଶୁକ୍ଲ ପକ୍ଷର ପ୍ରତିପଦାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ । ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରି ପର୍ବ ସାରା ଦେଶରେ ଆନନ୍ଦ ଏବଂ ଉତ୍ସାହରେ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରି ସହ ଜଡିତ ପୁରାଣ ଅନୁଯାୟୀ ଆଶ୍ୱିନ୍ ମାସରେ ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କର ମହିଷାସୁରା ସହ ନଅ ଦିନ ଧରି ଯୁଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ପରେ ମାତା ଦୁର୍ଗା ତାଙ୍କୁ ଦଶମ ଦିନରେ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ । ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରିର ଦଶମ ଦିନ ବିଜୟାଦଶମୀ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଏ । କୁହାଯାଏ ଯେ ସେହି ଦିନଠାରୁ ନଅ ଦିନ ଶକ୍ତି ଉପାସନା ପାଇଁ ଉତ୍ସର୍ଗ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଆଶ୍ୱିନ ମାସରେ ଶରତ ଋତୁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ, ତେଣୁ ଏହାକୁ ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।
ଏହା ବ୍ୟତୀତ ପ୍ରଭୁ ରାମ ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରିର ଦଶମ ଦିନରେ ରାବଣକୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ । ଅଧର୍ମ ଏବଂ ଅସତ୍ୟ ଉପରେ ସତ୍ୟ ଏବଂ ଧର୍ମର ବିଜୟର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରିକୁ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଧାର୍ମିକ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ, ଦେବୀ ଦୁର୍ଗା ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରି ସମୟରେ ନଅ ଦିନ ପୃଥିବୀକୁ ଆସନ୍ତି । ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ ପୃଥିବୀକୁ ଦେବୀ ମା’ଙ୍କ ଘର କୁହାଯାଏ । ମାତା ରାନୀଙ୍କ ଆଗମନକୁ ପାଳନ କରିବା ପାଇଁ ଖୁବ ଧୂମଧାମରେ ଦୁର୍ଗା ପୂଜା ପାଳନ କରାଯାଏ ।
ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରି:
ପୌରାଣିକ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ ପୃଥିବୀରେ ମହିଷାସୁରା ନାମକ ଏକ ଅସୁରର ଆତଙ୍କ ବହୁ ମାତ୍ରାରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା । ମହିଷାସୁରାର ଏପରି ବରଦାନ ମିଳିଥିଲା ଯେ କୌଣସି ଦେବତା କିମ୍ବା ଅସୁର ତାଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହେବେ ନାହିଁ । ମହିଷାସୁର ଆତଙ୍କ ଯୋଗୁଁ ସବୁଆଡେ ବିଶୃଙ୍ଖଳା ହୋଇଥିଲା । ଏହା ପରେ ସମସ୍ତ ଦେବତା ମାତା ପାର୍ବତୀଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କଲେ । ତା’ପରେ ଦେବୀ ପାର୍ବତୀ ତାଙ୍କ ଅଂଶରୁ ନଅଟି ରୂପ ପ୍ରକଟ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଦେବତାମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ଅସ୍ତ୍ର ଦେଇ ଶକ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । କୁହାଯାଏ ଯେ ଏହି ସମଗ୍ର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଚୈତ୍ର ମାସର ପ୍ରତିପଦାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ୯ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିଥିଲା ।
ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ, ଚୈତ୍ର ମାସରେ ନବରାତ୍ରି ପାଳନ କରିବାର ପରମ୍ପରା ସେହି ଦିନଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ରାମ ନବମୀ ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରିର ନବମ ଦିନରେ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଧାର୍ମିକ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀ ରାମ, ରାମ ନବମୀ ଦିନ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ ତେଣୁ ରାମ ନବମୀ ପର୍ବ ଚୈତ୍ର ମାସର ଶୁକ୍ଲ ପକ୍ଷର ନବମ ଦିନରେ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଏହି ଦିନ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ ମାନବ ରୂପରେ ପୃଥିବୀରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଇଚ୍ଛା ପୂରଣ କରିବାକୁ ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରିକୁ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଯେତେବେଳେ କି ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରି ସାଂସାରିକ ଇଚ୍ଛା ପୂରଣ କରିଥାଏ ।
