ବାଣରେ ଏପରି କ’ଣ ଥାଏ ? କାହିଁକି ବିଷାକ୍ତ ହୋଇଯାଏ ବାୟୁ ?
ଚଳିତ ବର୍ଷ ୧୨ ନଭେମ୍ବରରେ ଦୀପାବଳୀ ପାଳନ କରାଯିବ । ଏହି ପର୍ବରେ ଲୋକମାନେ ଖୁବ୍ ବାଣ ଫୁଟାନ୍ତି । ଯାହା ପ୍ରଦୂଷଣର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ହେଇଥାଏ । ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହି ବିଷୟରେ…
ଆଲୋକର ପର୍ବ ଦୀପାବଳି, ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆନନ୍ଦ ଏବଂ ଉତ୍ସାହର ସହିତ ପାଳନ କରାଯାଏ । ତେବେ ଏହି ଉତ୍ସବରେ ବାଣ ଫୁଟାଇବାର ପାରମ୍ପରିକ ଅଭ୍ୟାସ ପରିବେଶ ଉପରେ ପଡୁଥିବା କୁପ୍ରଭାବକୁ ନେଇ ଚିନ୍ତା ବଢ଼ାଇଛି । ଚଳିତ ବର୍ଷ ଦୀପାବଳି ୧୨ ନଭେମ୍ବରରେ ଅଛି ଏବଂ ବାଣ ଦ୍ୱାରା ହେଉଥିବା ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ସମସ୍ୟାକୁ ଅଣଦେଖା କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । ଦିଲ୍ଲୀ ଏବଂ ଏହାର ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରଦୂଷଣ ବର୍ତ୍ତମାନ ଶିଖରରେ ପହଞ୍ଚି ସାରିଛି । ବାଣରୁ ନିର୍ଗତ ରାସାୟନିକ ଏବଂ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ଯେପରିକି ସଲଫର ଡାଇଅକ୍ସାଇଡ୍, ନାଇଟ୍ରୋଜେନ୍ ଅକ୍ସାଇଡ୍ ଏବଂ ପାର୍ଟିକୁଲେଟ ମିଟର ବାୟୁର ଗୁଣବତ୍ତା ଏବଂ ମାନବ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ କ୍ଷତିକାରକ ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ । ଏହି ପ୍ରଦୂଷଣ ବିଶେଷ କରି ଶିଶୁ ଏବଂ ବୃଦ୍ଧମାନଙ୍କଠାରେ ନିଶ୍ୱାସ ପ୍ରଶ୍ୱାସ ସମସ୍ୟାକୁ ବଢାଇପାରେ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ବାଣ ଧୂଆଁ ସୃଷ୍ଟି, ଦୃଶ୍ୟମାନତା ହ୍ରାସ ଏବଂ ବାୟୁର ଗୁଣବତ୍ତାକୁ ଆହୁରି ଖରାପ କରିବାରେ ସହଯୋଗ କରିଥାଏ ।
ଆତସବାଜି ତିଆରିରେ ବ୍ୟବହୃତ ପାଉଡରରେ ପୋଟାସିୟମ୍ ପେର୍କ୍ଲୋରେଟ୍, ବେରିୟମ୍ ନାଇଟ୍ରେଟ୍, ପର୍ଲାଇଟ୍ ପାଉଡର୍, ମ୍ୟାଗ୍ନେସିୟମ୍-ଆଲୁମିନିୟମ୍ ମିଶ୍ରଣ, ଆଲୁମିନିୟମ୍ ପାଉଡର୍, ଟାଇଟାନିୟମ୍ ପାଉଡର୍, ଗନ୍ଧକ, କ୍ୟାଲସିୟମ୍ କ୍ଲୋରାଇଡ୍, ସୋଡିୟମ୍ ନାଇଟ୍ରେଟ୍, ବେରିୟମ୍ କ୍ଲୋରାଇଡ୍, କପର କ୍ଲୋରାଇଡ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ବାଣରେ ଦେଖୁଥିବା ସବୁଜ ରଙ୍ଗ ବାରିୟମର ଉପସ୍ଥିତି ହେତୁ ହୋଇଥିବାବେଳେ ନୀଳ ରଙ୍ଗ ତମ୍ବା ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥାଏ , ଏବଂ କମଳା ରଙ୍ଗ କ୍ୟାଲସିୟମ ସାହାଯ୍ୟରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ । ଏହି ସବୁ ବାୟୁକୁ ପ୍ରଦୂଷିତ ଏବଂ ବିଷାକ୍ତ କରିଥାଏ ।
ଭାରତରେ ଆତସବାଜିର ଏକ ଦୀର୍ଘ ଇତିହାସ ରହିଛି, ଯାହା ଅନେକ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ଭାରତରେ ପଞ୍ଚଦଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଚିତ୍ର ଏବଂ ମୂର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ବାଣକୁ ଚିତ୍ରିତ କରେ । ମହାଭାରତ କାଳରେ ମଧ୍ୟ ଆତସବାଜି ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି । ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣ ଏବଂ ରୁକ୍ମିନିଙ୍କ ବିବାହରେ ଏପରି ଏକ ସନ୍ଦର୍ଭ ମିଳିଥାଏ, ଯେଉଁଠାରେ ବାଣ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି । ବାରୁଦ ଏବଂ ବାଣର ଉଦ୍ଭାବନ ପ୍ରାୟତଃ ଚାଇନାର ସୈନିକମାନଙ୍କୁ ଦିଆଯାଏ, ଯେଉଁମାନେ ବାରୁଦକୁ ବାଉଁଶ ଭର୍ତ୍ତି କରି ବିସ୍ଫୋଟକ ଉପକରଣ ତିଆରି କରିଥିଲେ । ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସମୟରେ ବାଣ ଅଧିକ ଶବ୍ଦ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁ ଶବ୍ଦ ସହ ଶତ୍ରୁମାନଙ୍କୁ ଭୟଭୀତ କରାଯାଇପାରିବ ।
