ଲୋକୋପାଇଲଟ୍ ଟ୍ରେନ୍ ର ଗତି ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ ବଢ଼ାଇପାରିବେ କି ନାହିଁ କିପରି ସ୍ଥିର ହୋଇଥାଏ ଜାଣନ୍ତୁ…
ଯେତେବେଳେ ବି ଆମେ ଟ୍ରେନରେ ଯାତ୍ରା କରୁ, ବେଳେବେଳେ ଗତି ଏତେ ଧୀର ହୋଇଯାଏ ଯେ ଆମେ କ୍ରୋଧିତ ହୋଇଥାଉ । ଯେତେବେଳେ ବି ଆମେ ବିଳମ୍ବ କରୁଛୁ, ଆମେ ଅନୁଭବ କରୁ ଯେ ଡ୍ରାଇଭର ଟ୍ରେନର ଗତି ବଢ଼ାଇବ କିନ୍ତୁ ଏହା ସମ୍ଭବ କି ? ଟ୍ରେନ୍ ଡ୍ରାଇଭର ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ ଟ୍ରେନର ଗତି ବଢ଼ାଇପାରେ କିମ୍ବା କମ୍ କରିପାରିବ କି ? ଏକ୍ସପ୍ରେସ ଟ୍ରେନର ଗତି କିପରି ସ୍ଥିର ହୁଏ ? ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇର ମୁଖ୍ୟ ଇଞ୍ଜିନିୟର ଥିବା ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଏ ବିଷୟରେ ବିସ୍ତୃତ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ।
ଯେତେବେଳେ ବି ଆମେ ଟ୍ରେନରେ ଯାତ୍ରା କରୁ, ବେଳେବେଳେ ଗତି ଏତେ ଧୀର ହୋଇଯାଏ ଯେ ଆମେ କ୍ରୋଧିତ ହୋଇଥାଉ । ଯେତେବେଳେ ବି ଆମେ ବିଳମ୍ବ କରୁଛୁ, ଆମେ ଅନୁଭବ କରୁ ଯେ ଡ୍ରାଇଭର ଟ୍ରେନର ଗତି ବଢ଼ାଇବ କିନ୍ତୁ ଏହା ସମ୍ଭବ କି ? ଟ୍ରେନ୍ ଡ୍ରାଇଭର ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ ଟ୍ରେନର ଗତି ବଢ଼ାଇପାରେ କିମ୍ବା କମ୍ କରିପାରିବ କି ? ଏକ୍ସପ୍ରେସ ଟ୍ରେନର ଗତି କିପରି ସ୍ଥିର ହୁଏ ? ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇର ମୁଖ୍ୟ ଇଞ୍ଜିନିୟର ଥିବା ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଏ ବିଷୟରେ ବିସ୍ତୃତ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ।
ଏହାକୁ ପଢ଼ିବା ପରେ ଆପଣ କେବେବି ଡ୍ରାଇଭରକୁ ଟ୍ରେନ୍ ଧୀର ବେଗରେ କାହିଁକି ଗତି କରିଥାଏ ଦାୟୀ କରିବେ ନାହିଁ । କାରଣ ଟ୍ରେନର ଗତି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇରେ ଏକ ନିୟମ ରହିଛି । ନିଜକୁ ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇର ମୁଖ୍ୟ ଇଞ୍ଜିନିୟର ବୋଲି କହୁଥିବା ଅନିମେଶ କୁମାର ସିହ୍ନା ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ କୋରା ଉପରେ ବିସ୍ତୃତ ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିଛନ୍ତି । ସେ କହିଛନ୍ତି, ଲୋକୋ ପାଇଲଟ ଅର୍ଥାତ୍ ଟ୍ରେନର ଡ୍ରାଇଭର ଗତି ବଢ଼ାଇବା କିମ୍ବା ହ୍ରାସ କରିବାରେ ନିଜର ବିବେକକୁ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ, କିନ୍ତୁ ଏହାର ମଧ୍ୟ ଏକ ସୀମା ଅଛି । ସାଧାରଣତ ଲୋକୋ ପାଇଲଟ୍ ପାଇଁ ତିନୋଟି ଗତି ସ୍ଥିର କରାଯାଇଥାଏ । ପ୍ରଥମେ ବୁକିଂ ସ୍ପିଡ୍ (Booked speed BS) । ଦ୍ୱିତୀୟ, ସର୍ବାଧିକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଗତି (Maximum Permissible Speed MPS) ଏବଂ ତୃତୀୟ, ସୀମିତ ଗତି ( Restricted Speed SR) ।
ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହାକୁ ଏକ ଉଦାହରଣ ସହିତ ବୁଝିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତୁ । ସାଧାରଣତ, ମେଲ କିମ୍ବା ଏକ୍ସପ୍ରେସ ଟ୍ରେନର ସର୍ବାଧିକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଗତି ଘଣ୍ଟା ପ୍ରତି ୧୧୦ କିଲୋମିଟର ଅଟେ । କିନ୍ତୁ ବୁକ୍ ହୋଇଥିବା ସ୍ପିଡ୍ ୧୦୦ ରେ ରଖାଯାଇଥାଏ । ଏହାର ଅର୍ଥ ବୁକିଂ ସ୍ପିଡ୍ ସର୍ବାଧିକ ସ୍ଥିର ଗତିଠାରୁ ୧୦ ପ୍ରତିଶତ କମ୍ ଅଟେ । ତେଣୁ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକୋ ପାଇଲଟ୍ ୧୦୦ ବେଗରେ ଟ୍ରେନ୍ ଚଳାଇଥାଆନ୍ତି । ଯଦି ଟ୍ରେନ୍ ବିଳମ୍ବ ହୁଏ, ତେବେ ସେମାନେ ୧୧୦ ର ବେଗ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଟ୍ରେନ୍ ନେବାକୁ ସେମାନଙ୍କର ବିବେକ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ । ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା ଲୋକୋ ପାଇଲଟଙ୍କ ବିବେକ ଅନୁଯାୟୀ, କେଉଁ ବେଗରେ ଲୋକୋ ବୁକିଂ ସ୍ପିଡ୍ ଯଥା ୧୦୦ କିଲୋମିଟର ଏବଂ ସର୍ବାଧିକ ବେଗ ୧୧୦ କିଲୋମିଟର ମଧ୍ୟରେ ଟ୍ରେନ୍ ନେଇଥାଏ । ଯଦି ସେ କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ବିପଦ ଆଶଙ୍କା ଅନୁଭବ କରନ୍ତି, ତେବେ ସେ ଗତି ହ୍ରାସ କରିପାରିବେ ।
କୁହୁଡି ଇତ୍ୟାଦି କାରଣରୁ ଦେଖିବାରେ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଲୋକୋ ପାଇଲଟଙ୍କର ଗତି ସ୍ଥିର କରିବାର ଅଧିକାର ଅଛି । ଯେତେବେଳେ ଟ୍ରାକରେ କାମ ଥାଏ , ଏକ ପୁରୁଣା ବ୍ରିଜ୍ ଦେଇ ଯିବାବେଳେ ଏବଂ ଯେତେବେଳେ ଅଙ୍କାବଙ୍କା ଥାଏ, ଲୋକୋ ପାଇଲଟ୍ ୧୦୦ ବେଗରେ ଟ୍ରେନ୍ ଚଲାଇ ପାରିବେ ନାହିଁ । ତାଙ୍କୁ କେବଳ କମ୍ ଅର୍ଥାତ୍ ସୀମିତ ବେଗରେ ଟ୍ରେନ୍ ଚଲାଇବାକୁ ପଡିବ । ଏହା ୪୫ କିଲୋମିଟର ବେଗରେ ନେଇପାରେ । ଏହି ସ୍ଥାନଗୁଡିକୁ ଗତି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ କ୍ଷେତ୍ର ଅର୍ଥାତ୍ ରେଷ୍ଟ୍ରିକ୍ଟେଡ୍ ଏରିଆ କୁହାଯାଇଥାଏ । ଏପରିକି ମେଲ, ଏକ୍ସପ୍ରେସ ଏବଂ ରାଜଧାନୀ, ଶତାଦ୍ଦୀ ଟ୍ରେନର ଡ୍ରାଇଭରମାନେ ମଧ୍ୟ ଏହି ନିୟମ ପାଳନ କରନ୍ତି । ଯଦି ସେମାନେ ଚାହାଁନ୍ତି, ସେମାନେ ଏହାଠାରୁ କମ୍ ବେଗରେ ନେଇପାରିବେ, କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ଏହାଠାରୁ ଅଧିକ ଗତି ବଜାୟ ରଖିପାରିବେ ନାହିଁ ।
