ପୌରାଣିକ ଯୁଗରେ ମହାଭାରତ ସବୁଠାରୁ ବଡ ଯୁଦ୍ଧ ଥିଲା । ଯେଉଁଥିରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ବୀର ଶହୀଦ ହୋଇଥିଲେ। ଏହି ଯୁଦ୍ଧର ଭୟାବହତା ସମଗ୍ର ଭାରତକୁ ପ୍ରାୟ ଯୋଦ୍ଧାହୀନ କରିଦେଲା । କୁରୁକ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ସମସ୍ତ ଯୋଦ୍ଧା ପୁରୁଷ ଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି କି ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିବା ବୀର ମାନଙ୍କର ପତ୍ନୀଙ୍କ ସହିତ କ’ଣ ହେଲା? ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ମହାଭାରତ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ବିଧବାମାନଙ୍କ ସହିତ କ’ଣ ହେଲା?
ଏହି କାହାଣୀର ବର୍ଣ୍ଣନା ମହାଭାରତ ଗ୍ରନ୍ଥର ଆଶ୍ରମଭାସୀ ପର୍ବର ୩୩ ତମ ଅଧ୍ୟାୟରେ ମିଳିଥାଏ। କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ ମହାଭାରତ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ପାଣ୍ଡୁଙ୍କ ପୁଅ ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ ହସ୍ତିନାପୁରର ରାଜା ଭାବରେ ରାଜ୍ୟାଭିଷେକ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହାପରେ ପାଞ୍ଚ ଜଣ ପାଣ୍ଡବ ରାଜ୍ୟକୁ ସମ୍ଭାଳିବା ସହିତ ସେମାନଙ୍କ ଜେଷ୍ଠ ପିତା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର, ଜେଷ୍ଠ ମାତା ଗାନ୍ଧାରୀ ଏବଂ ମାତା କୁନ୍ତୀଙ୍କର ସେବା କରୁଥିଲେ। ପାଣ୍ଡବଙ୍କ ସେବା ଦ୍ୱାରା ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ଗାନ୍ଧାରୀ ଧୀରେ ଧୀରେ ନିଜ ପୁଅମାନଙ୍କୁ ହରାଇବାର ଦୁଃଖରୁ ବାହାରକୁ ବାହାରି ଆସିଥିଲେ। ଏହିପରି ଭାବରେ ପନ୍ଦର ବର୍ଷ ବିତିଗଲା। ତା’ପରେ ଦିନେ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ କହିଲା ହେ ହେ ଯୁଧିଷ୍ଠିର, ଏବେ ଆମେ ବାକି ଜୀବନକୁ ଜଙ୍ଗଲରେ ବିତାଇବାକୁ ଚାହୁଁଛୁ । ତେଣୁ ଆମକୁ ଯିବାକୁ ଦିଅ। ଜେଷ୍ଠ ପିତାଙ୍କ କଥା ଶୁଣିବା ପରେ ଯୁଧିଷ୍ଠିର ବହୁତ ଦୁଃଖ ଅନୁଭବ କଲେ କିନ୍ତୁ ବିଦୁର ଯୁଧିଷ୍ଠିରଙ୍କୁ ବୁଝାଇବା ପରେ ସେ ଗାନ୍ଧାରୀ, ମାତା କୁନ୍ତୀ ଏବଂ ବିଦୁରାଙ୍କୁ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ସହିତ ଜଙ୍ଗଲକୁ ଯିବାକୁ ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ।
ଏହା ପରେ ପାଣ୍ଡବ ମାନେ ହସ୍ତିନାପୁରର ପ୍ରାଜାମାନଙ୍କର ସେବାରେ ଲାଗିଗଲେ। ପାଣ୍ଡବଙ୍କ ସେବାରେ ହସ୍ତିନାପୁରର ଲୋକମାନେ ଖୁସି ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ସମୟରେ ଯୁଦ୍ଧରେ ବିଧବା ହୋଇଥିବା ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଶୋକରେ କାନ୍ଦୁଥିଲେ। ଦିନେ ପାଣ୍ଡବଙ୍କ ସାନ ଭାଇ ସହଦେବ ମାତା କୁନ୍ତୀଙ୍କୁ ଭେଟିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କଲେ। ସହଦେବ ଯାଇ ଚାରିଜଣ ପାଣ୍ଡବଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଇଚ୍ଛା ବିଷୟରେ କହିଥିଲେ। ସହଦେବଙ୍କ କଥା ଶୁଣି, ଭୀମା, ଅର୍ଜୁନ, ନକୁଳ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କ ମନରେ ମାତା କୁନ୍ତୀଙ୍କୁ ଭେଟିବାର ଇଚ୍ଛା ସୃଷ୍ଟି ହେଲା। ଏହା ଦେଖି ହସ୍ତିନାପୁରର ରାଜା ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଜଙ୍ଗଲକୁ ଯିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ।
ପରଦିନ ପାଣ୍ଡବ ମାନଙ୍କ ସହିତ ଦ୍ରୌପତି ଜଙ୍ଗଲ ଆଡକୁ ଯିବା ସମୟରେ ହସ୍ତିନାପୁର ବାସିନ୍ଦା ମାନେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ସହ ଯାଇଥିଲେ । ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସେହି ବିଧବା ମହିଳାମାନେ ମଧ୍ୟ ଯାଇଥିଲେ। ଯେଉଁମାନଙ୍କର ସ୍ୱାମୀ ମହାଭାରତ ଯୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ। ଜଙ୍ଗଲରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ପାଞ୍ଚ ଜଣ ପାଣ୍ଡବ ଆଶ୍ରମକୁ ଯାଇଥିଲେ ଯେଉଁଠାରେ ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର ,ଗାନ୍ଧାରୀ ଏବଂ ମାତା କୁନ୍ତୀ ରହୁଥିଲେ।
କିଛି ଦିନ ପରେ, ଦିନେ ମହର୍ଷି ବେଦବ୍ୟାସ ପାଣ୍ଡବଙ୍କୁ ଭେଟିବା ପାଇଁ ସେହି ଆଶ୍ରମକୁ ଆସିଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ସେଠାରେ ମହର୍ଷି ବେଦବ୍ୟାସ ଦେଖିଲେ ଯେ ପାଣ୍ଡବଙ୍କ ସମେତ ହାସ୍ତିନାପୁରର ସମସ୍ତ ବାସିନ୍ଦା ମଧ୍ୟ ଯୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିବା ପରିବାର ପାଇଁ ଶୋକରେ ବୁଡି ରହିଛନ୍ତି। ଏହା ଦେଖି ମହର୍ଷି ବେଦବ୍ୟା ସମସ୍ତଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଯେ ଯୁଦ୍ଧରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିବା ପରିଜନଙ୍କ ପାଇଁ ଦୁଃଖ ପ୍ରକାଶ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ। ସମସ୍ତେ ସ୍ୱର୍ଗରେ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ଜଗତରେ ଖୁସିରେ ଜୀବନଯାପନ କରୁଛନ୍ତି । ସେମାନେ ସମସ୍ତେ ନିଜ ନିଜ ଦୁନିଆରେ ବହୁତ ଖୁସିରେ ଅଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ବେଦ ବ୍ୟାସଙ୍କ ଏହି କଥା ତାଙ୍କ ମନର ଦୁଃଖକୁ ଦୂର କରିନଥିଲା । ତା’ପରେ ବେଦବ୍ୟାସ ସମସ୍ତଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଯେ ମୋ କଥା ଆପଣ ମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରୁନାହଁ, ତେବେ ଆଜି ରାତିରେ ମୁଁ ଆପଣ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ପରିବାରର ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସହିତ ପରିଚିତ କରାଇବି। ଏହା ଶୁଣି ପାଣ୍ଡବଙ୍କ ସମେତ ସମସ୍ତଙ୍କ ମୁହଁରେ ହସ ଫୁଟି ଗଲା ।
ଆଶ୍ରମଟି ଗଙ୍ଗା ନଦୀ କୂଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିଲା। ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ପୂର୍ବରୁ ମହର୍ଷି ବେଦ ବ୍ୟାସ ସମସ୍ତଙ୍କ ସହିତ ଗଙ୍ଗାର କୂଳରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ତା’ପରେ ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ପରେ ସେ ନିଜ ତପବଳରେ ମହାଭାରତ ଯୁଦ୍ଧରେ ନିହତ ହୋଇଥିବା ସମସ୍ତ ଯୋଦ୍ଧାମାନଙ୍କୁ ଡାକିଥିଲେ। ବେଦ ବ୍ୟାସଙ୍କ ଆହ୍ୱାନରେ ସମସ୍ତ ଯୋଦ୍ଧାମାନେ ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ। ତା’ପରେ ସମସ୍ତେ ନିଜ ପରିବାର ସହିତ କଥା ହୋଇଥିଲେ। ଏହା ପରେ ପରିବାରର ଲୋକମାନେ ନିଶ୍ଚିତ ହୋଇଗଲେ ଯେ ମୃତ୍ୟୁର ସମସ୍ତ କଷ୍ଟରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବା ପରେ ତାଙ୍କ ଭାଇ ଓ ଭଉଣୀମାନେ ନିଜ ନିଜ ଦୁନିଆରେ ଖୁସିରେ ଜୀବନ ବିତାଉଛନ୍ତି ।
କିଛି ସମୟ ପରେ, ଯୁଦ୍ଧରେ ନିହତ ଯୋଦ୍ଧାମାନେ ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ଗଙ୍ଗା ଜଳରେ ବୁଡ଼ି ଅଦୃଶ୍ୟ ହେବାକୁ ଲାଗିଲେ। ଏହା ଦେଖି ବେଦବ୍ୟାସ ବିଧବା ମହିଳାମାନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଯେ ଯେଉଁ ମହିଳାମାନେ ନିଜ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ସହ ନିଜ ଦୁନିଆକୁ ଯିବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି, ସେମାନେ ଗଙ୍ଗାର ଏହି ପବିତ୍ର ଜଳରେ ନିଜ ଜୀବନକୁ ଉତ୍ସର୍ଗ କରିପାରିବେ। ମହର୍ଷି ଏହା କହିବା ମାତ୍ରେ ସମସ୍ତ ବିଧବା ମହିଳାମାନେ ଗଙ୍ଗାର ଜଳରେ ବୁଡ଼ ପକାଇ ଜୀବନ ତ୍ୟାଗ କରି ନିଜ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଦୁନିଆକୁ ଚାଲିଗଲେ ।