ଆଜକୁ ୭୩ ବର୍ଷ ତଳେ ଅଗଷ୍ଟ ୧୫ ମଧ୍ୟରାତ୍ରରେ ଭାରତ ସ୍ୱାଧୀନତା ଲାଭ କରିବା ଦେଶବାସୀଙ୍କ ପାଇଁ ଯେତିକି ଖୁସି ଆଣି ଦେଇଥିଲା ତାଠାରୁ ଅନେକ ଗୁଣା ଦୁଃଖିତ କରିଥିଲା ଦେଶ ବିଭାଜନ । ଭାରତ ଆକାଶରେ ଖୁସିର କିରଣ ପ୍ରକାଶ ପାଉପାଉ ପୁଣି ଥରେ ଯେମିତି କଳା ବାଦଲ ଛାଇ ଯାଇଥିଲା । ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ କ୍ରୁର ଚକ୍ରାନ୍ତ, ମୁସଲିମ ଲିଗ ଗଠନ, ଭାରତୀୟ ଜନତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦୃଢ଼ତା ଓ ସାମର୍ଥ୍ୟର ଅଭାବ, କଂଗ୍ରେସର ଦାୟିତ୍ୱହୀନତା ହିଁ ଦେଶ ବିଭାଜନ ପଛର ମୂଳ କାରଣ ବୋଲି ଧରାଯାଉଛି । ସେସମୟରେ କିଛି ଜଣ ଦେଶ ବିଭାଜନ ସପକ୍ଷରେ କେତେକ ତୀବ୍ର ବିରୋଧ କରିଥିଲେ । ଆଉ କେତେକ ତ ଧର୍ମ ଆଧାରାରେ ଦେଶ ବିଭାଜନକୁ ଜମା ବି ଗ୍ରହଣ କରି ପାରୁନଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ଖୁବ କମ ଲୋକ ଭାରତ ବିଭାଜନ ଘଟଣା ସହ ଜଡିତ କେତେକ ରହସ୍ୟମୟ ଘଟଣା ବିଷୟରେ କିନ୍ତୁ ଜାଣିନଥିବେ । ଆସନ୍ତୁ ସେବିଷୟରେ ଆଜି ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ।
୧. ୧୯୪୭ ମସିହାର ଦେଶ ବିଭାଜନ ସମୟରେ ଭାରତରେ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ମିଆଁମାର ଅଖଣ୍ଡ ଭାରତରେ ସାମିଲ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ଏହା ଜାଣିନଥିବେ ।
୨. ସେସମୟରେ ଭାରତ ବର୍ଷରେ ୬୬୨ଟି ଦେଶୀୟ ରାଜ୍ୟ ଥିବା ବେଳେ ଏହା ମଧ୍ୟରୁ ୫୬୫ଟି ରାଜଶାସନ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସର୍ଦ୍ଦାର ବଲ୍ଲଭ ପଟେଲଙ୍କ ପ୍ରଚେଷ୍ଟାରେ ୫୫୨ଟି ରାଜ୍ୟ ସ୍ୱଇଚ୍ଛାରେ ଭାରତରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ । ଯେବେକି ବାକି ୧୧୦
ରୁ ୧୦୫ରାଜ୍ୟ ପାକିସ୍ତାନରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଜୁନାଗଡ, ହାଇଦରାବାଦ, କାଶ୍ମୀର, ଟ୍ରାଭେଙ୍କର, ଭୋପାଳ ପରି ୫
ଟି ରାଜ୍ୟ କୌଣସିଟିରେ ନ ମିଶି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭାବେ ରହିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ।
୩. ଭାରତ ବିଭାଜନ ପଛରେ ମାଉନ୍ଟ ବ୍ୟାଟେନ ପ୍ଲାନ ବା ଯାହାକୁ ଜୁନ ୩ ପ୍ଲାନ ଆଧାରରେ ଭାରତୀୟ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ଅଧିନିୟମ ୧୯୪୭ ଆଧ୍ହାରରେ ହିଁ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି ଅଧି ନିୟମରେ ଦଶହଜାଇଥିଲାକି ଯଦି ୧୯୪୭ ଅଗଷ୍ଟ ୧୫ ତାରିଖରେ ଭାରତ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ନାମକ ଦୁଇଟି ରାଜ୍ୟ ଗଠନ କରାଯାଏ ତେବେ ସେଗୁଡିକୁ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଦାୟିତ୍ୱ ସମର୍ପଣ କରିଦେବେ ।
୪. କିନ୍ତୁ ସେ ସମୟରେ ଜାମୁ କାଶ୍ମୀର କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ଅଜବ ବିଡମ୍ବନା ଘଟିଥିଲା । ସେଠାକାର ଜନସାଧାରଣ ଭାରତୀୟ ସଂଘରେ ସାମିଲ ହେବାକୁ ଚାହୁଁଥିବା ବେଳେ କିନ୍ତୁ ସେଠାକାର ରାଜା ନିଜର ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ରାଜ୍ୟ ଗଠନ କରିବା ଲକ୍ଷରେ ଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ମାଉନ୍ଟ ବ୍ୟାଟେନଙ୍କ ଚକ୍ରାନ୍ତରେ ଏହି ମାମଲାକୁ ଜାତିସଂଘକୁ ନିଆଯାଇଥିଲା ।
୫. ଗୋଟେ ପଟରେ ଅଖଣ୍ଡ ଭାରତ ବିଭାଜନକୁ ଭାରତୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ନେତା ମାନେ ସହଜରେ ଗ୍ରହଣ କରି ପାରି ନଥିବା ବେଳେ ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ମହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ ଜିଁହା ଓ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ ଏକ ମାତ୍ର ଜିଦି ଥିଲା କି ଭାରତ ବିଭାଜିତ ହେଉ । ନିଜର ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ଇଂରେଜ ମାନେ ଯୋଜନାବଦ୍ଧ ଭାବେ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ମୁସଲମାନ ଲିଗ ଜରିଆରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପାକିସ୍ତାନ ଗଠନ ନେଇ ଦାବି କରାଯାଇଥିଲା ।