ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିକଶିତ ତଥା ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶରେ ରେଳ ନେଟୱାର୍କ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, ଯଦି ଆମେ ଭାରତୀୟ ରେଳ ନେଟୱାର୍କ ବିଷୟରେ କଥା ହେବା, ଏହା ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ଚତୁର୍ଥ ବୃହତ୍ତମ ରେଳ ନେଟୱାର୍କ । ଆମ ଦେଶରେ ପ୍ରତିଦିନ କୋଟି କୋଟି ଲୋକ ଟ୍ରେନରେ ଯାତ୍ରା କରୁଛନ୍ତି, ଯାହାକୁ ଭାରତର ଲାଇଫ୍ ଲାଇନ୍ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇପାରେ । ସହରଗୁଡ଼ିକରେ ଟ୍ରାଫିକ୍ ଜାମ୍ ସମସ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ପରିବହନରେ ଲାଗୁଥିବା ସମୟ କାରଣରୁ ଆଜିକାଲି ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଲୋକ ଟ୍ରେନରେ ଯାତ୍ରା କରୁଛନ୍ତି ।
ଏହା ମାଧ୍ୟମରେ ମାଇଲ୍ ଦୂରତା କମ୍ ସମୟ ଏବଂ କମ୍ ବଜେଟ୍ ରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ଆମ ଦେଶରେ ସେହି ସବୁ ସ୍ଥାନରେ ରେଳ ନେଟୱାର୍କ ଅଛି ଯେଉଁଠାରେ ବିମାନ ଉଡ଼ାଣ ପାଇଁ ବିମାନବନ୍ଦର ସୁବିଧା ନାହିଁ । ଦୂର ସ୍ଥାନକୁ ଯାତ୍ରା କରିବା ସମୟରେ ଆମେ ସାଧାରଣତଃ ଟ୍ରେନକୁ ଅଧିକ ପସନ୍ଦ କରିଥାଉ । ପ୍ରତିଦିନ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଯାତ୍ରୀ ଭାରତୀୟ ରେଳପଥ ଦେଇ ଅତି କମ ମୂଲ୍ୟରେ ଗୋଟିଏ ସହରରୁ ଅନ୍ୟ ସହରକୁ ଯାତ୍ରା କରନ୍ତି ।
ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଆପଣ ଜାଣିଛନ୍ତି କି ଆମ ଦେଶର କେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ସର୍ବାଧିକ ରେଳ ଲାଇନ ଅଛି? ସର୍ବପ୍ରଥମେ, ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଭାରତୀୟ ରେଳର ମୋଟ ନେଟୱାର୍କ କ’ଣ? ଆପଣଙ୍କୁ କହି ରଖୁଛୁ ଯେ ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇରେ ୧୩ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ କର୍ମଚାରୀ କାମ କରନ୍ତି । ଏଥି ସହିତ, ଦେଶରେ ୨.୫ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଯାତ୍ରୀ ସାତ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଷ୍ଟେସନ ଦେଇ ୧୩ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଟ୍ରେନ୍ ଦେଇ ପ୍ରାୟ ୬୮ ହଜାର କିଲୋମିଟର ଦୂରତା ଯାତ୍ରା କରନ୍ତି ।
ଏହି ସମସ୍ତ ଆକଳନ ସହିତ ଭାରତୀୟ ରେଳ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ଚତୁର୍ଥ ବୃହତ୍ତମ ରେଳ ନେଟୱାର୍କ । ଯାହା ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜ୍ୟରେ ବ୍ୟାପିଛି । ଦେଶର ବୃହତ୍ତମ ରେଳ ନେଟୱାର୍କ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ ଉପସ୍ଥିତ । ଯାହା ୯୦୭୭.୪୫ କିଲୋମିଟର ଉପରେ ବ୍ୟାପିଛି । ଏହି ରେଳ ନେଟୱାର୍କ ରାଜ୍ୟର ଚାରୋଟି ଦିଗରେ ବ୍ୟାପିଛି ।