କଣ୍ଢେଇ ନାଚ, ନିର୍ଜୀବ ହେଲେ ବି’ ନିଖୁଣ ଅଭିନୟରେ ମନ ମୋହୁଛି ଦର୍ଶକଙ୍କର
ସୂତା-କଣ୍ଢେଇ ନାଚର ଏନ୍ତୁଡ଼ିଶାଳ ବଡକୋଦଣ୍ଡା ଗାଁ। ଅତୀତରେ ଏହି ଗାଁର ଜଣେ ବର୍ଷୀୟାନ କଳାକାରଙ୍କ ଦ୍ବାରା ପରିଚାଳିତ ସର୍କସ୍ ପାର୍ଟି ଭାଙ୍ଗିଯିବା ପରେ , ସେ ଏଭଳି କାଠ-କଣ୍ଢେଇ ବା ସୂତା-କଣ୍ଢେଇ ନାଚର ପରିକଳ୍ପନା କଲେ । ସୂତା ବାନ୍ଧି , କାଠ-କଣ୍ଢେଇକୁ ନଚାଇଲେ ।
ବିଶେଷକରି ବଡକୋଦଣ୍ଡା ଗାଁର ସୂତା-କଣ୍ଢେଇ ନାଚ , ଏକ ଉଦାହରଣ । ବର୍ତମାନ ସମୟରେ ଏଭଳି ଏକ ଦୁର୍ଲଭ-କଳା ର ଅବସ୍ଥା , ଏବେ ସଙ୍କଟ ରେ । ଏବେ ଏହାକୁ ଲୋକାଭିମୁଖୀ ଏବଂ ଉନ୍ନତି କରଣ କରିବାକୁ , ଓଡ଼ିଶା ସଂଗୀତ ନାଟକ ଏକାଡେ଼ମୀ ପକ୍ଷରୁ ପ୍ରୟାସ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି । “ସୂତା-କଣ୍ଢେଇ” ଲୋକକଳା ର ଅତୀତ ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନର ସ୍ଥିତିକୁ ନେଇ , ଆମର ଏ ରିପୋର୍ଟ ।
ନାଚୁଛି କାଠ-କଣ୍ଢେଇ। କଣ୍ଢେଇ ନାଚ, ନିର୍ଜୀବ ହେଲେ ବି’ ନିଖୁଣ ଅଭିନୟ । ପରଦା ପଛରେ ଥିବା କଳାକାରର ଆଙ୍ଗୁଠି ସୂତାରେ ହୋଇଉଠେ ଚଳଚଞ୍ଚଳ । ରଙ୍ଗିନ୍ ପୋଷାକରେ ସଜେଇ ହୋଇ ଏକମୁଖି-ମଞ୍ଚରେ ନାଚୁଥିବା ଏହି କାଠ-ପିତୁଳା ଟି ସତେ ଯେମିତି ଜୀବନ୍ତ ମନେହୁଏ । ଏ ହେଉଛି ଗଂଜାମ ଜିଲ୍ଲା ଭଂଜନଗର ନିକଟସ୍ଥ ବଡକୋଦଣ୍ଡା ଗାଁର “ସୂତା-କଣ୍ଢେଇ ନାଚ” ର ଦୃଶ୍ୟ। କଳା-ସସ୍କୃତି ଏବଂ ଐତିହ୍ୟକୁ ନେଇ ଗଂଜାମ ଜିଲ୍ଲା ଘୁମୁସରର ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ରତା ରହିଛି । ଆଉ ଏହାରି ଭିତରେ ଦୁର୍ଲଭ-କଳା ର ନୀରଦର୍ଶନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି ..
ଏବେ ସମୟ ବଦଳିଛି , ତା’ ସହିତ ରୁଚି ବି’ ବଦଳିଛି । ସତ-ସତିକା ନାଚକୁ ବାଦ୍ ଦେଇ , କାଠ-କଣ୍ଢେଇର ନାଚ ଦେଖିବାକୁ ମନ-ବଳାଉ ନାହାନ୍ତି ନୂଆଁ ପୀଢ଼ିର ଦର୍ଶକ । ଯାହାପାଇଁ ଗାଁ-ଗଣ୍ଡାରେ ଆଗଭଳି ଆଉ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁନି , ଏହି କଣ୍ଢେଇ ନାଚ । କିନ୍ତୁ ଏତେ ସବୁ ପ୍ରତିକୂଳ ପରିସ୍ଥିତି ସତ୍ବେ , ଏବେବି ଏହି ଲୋକକଳାକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିଛନ୍ତି , ଗଂଜାମ ଜିଲ୍ଲା ଭଂଜନଗର ନିକଟ ବଡକୋଦଣ୍ଡା ଗାଁର କଳାକାର ମାନେ ।
ସୂତା-କଣ୍ଢେଇ ନାଚର ଏନ୍ତୁଡ଼ିଶାଳ ବଡକୋଦଣ୍ଡା ଗାଁ। ଅତୀତରେ ଏହି ଗାଁର ଜଣେ ବର୍ଷୀୟାନ କଳାକାରଙ୍କ ଦ୍ବାରା ପରିଚାଳିତ ସର୍କସ୍ ପାର୍ଟି ଭାଙ୍ଗିଯିବା ପରେ , ସେ ଏଭଳି କାଠ-କଣ୍ଢେଇ ବା ସୂତା-କଣ୍ଢେଇ ନାଚର ପରିକଳ୍ପନା କଲେ । ସୂତା ବାନ୍ଧି , କାଠ-କଣ୍ଢେଇକୁ ନଚାଇଲେ । କାଳକ୍ରମେ ଏହାକୁ, ନାଟ୍ୟ-ରୂପାନ୍ତର କଲେ । ରାମାୟଣ , ଦାନବୀର ହରିଶ୍ଚନ୍ଦ୍ର , ମହାଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୂଜା, କଂଶବଧ , କର୍ଣ୍ଣବଧ , ଖୁଲଣା ସୁନ୍ଦରୀ , ତଅପୋଇ ଭଳି ପୌରାଣିକ ଏବଂ କାଳ୍ପନିକ ବିଷୟବସ୍ତୁକୁ ନେଇ ପରିବେଷଣ ହେଲା କଣ୍ଢେଇ ନାଚ ।
